Bieżące wystawy

MIASTO SŁOŃCA Sztuka barokowa i myśl naukowa w Rzymie Urbana VIII

23/11/2023 - 11/02/2024

Czterechsetlecie wyboru Urbana VIII na stolicę Piotrową zamyka wystawa w Pałacu Barberinich poświęcona jego mecenatowi w dziedzinie nauk.
Rok 1623 to rok, kiedy zobaczyło światło dzienne Miasto Słońca Tommasa Campanelli, którego papież uwolnił z więzienia i przyjął do kręgu naukowców związanych z jego dworem. Utopijne Miasto Słońca, w którym Słońce (Metafizyk) - najwyższy kapłan kieruje jego życiem, zdaje się inspirować absolutystyczny Pontyfikat Urbana VIII, w którym niemałą rolę odegrała nauka. Nie przypadkiem słońce, obok wszechobecnych pszczół, jest jednym z symboli papieża Barberini.
W roku 1623 opublikowany został również dedykowany Urbanowi VIII Il Saggiatore (Waga probiercza), dzieło, którym Galileusz stworzył podstawy naukowego poznania świata.
Poprzez unikatowe wydania dzieł Galileusza, Campanelli, Kirchera i innych, ryciny, rysynki i instrumenty naukowe niewielka wystawa próbuje oddać atmosferę naukowego fermentu owego okresu. Całość urozmaicają dzieła Berniniego, Pietra da Cortona i Andrea Sacchiego.
Kuratorem wystawy jest Filippo Camerata.

FIDIASZ

24-11-2023 - 05-05-2024

Fidiasz (490 - 430 p.n.e.) jest najsłynniejszym rzeźbiarzem wszech czasów. Był przyjacielem Peryklesa i współtwórcą wspaniałości złotego okresu Aten. Do dziś we wszystkich szkołach świata studiuje się jego dzieła: dekoracje Partenonu czy figury bogów olimpijskich wliczone do siedmiu cudów świata. Już w starożytności był postrzegany prawie jako mitologiczny heros. W ostatnim czasie jego imię znów powtarzają światowe media w związku z grecko-brytyjskim konfliktem o zwrot rzeźb z Partenonu. W marcu 2023 papież Franciszek przekazał do Grecji trzy fragmenty dotąd przechowywane w Muzeach Watykańskich.
Pomimo swej wielkiej sławy pozostaje Fidiasz postacią pełną tajemnic, a jego rzeźby znamy głównie z opisów i rzymskich replik. Celem wystawy w Pałacu Caffarelli na Kapitolu jest ukazanie dzieła i osoby Fidiasza oraz jego dziedzictwa. Ekspozycja traktuje temat w sześciu sekcjach: Portret Fidiasza; Czasy Fidiasza; Partenon i Atena Parthenos; Fidiasz poza Atenami; Dziedzictwo Fidiasza; Opus Fhidiae: Fidiasz postantyczny.
Obszerne didaskalie oraz multimedialne rekonstrukcje 3D z efektami rzeczywistości rozszerzonej bogato uzupełniają kolekcję wystawionych eksponatów. Są to greckie oryginały i rzymskie kopie, obrazy i rękopisy, rysunki i makiety. Pomiędzy stoma artefaktami szczególne wrażenie, prawie wzruszenie wywołuje mały dzbaneczek z napisem Należę do Fidiasza znaleziony w warsztacie Fidiasza w Olimpii.
Kuratorem wystawy jest Claudio Parisi Presicce.

SZTUKA WYZWOLONA 1937 - 1947 Arcydzieła ocalone od wojny

16/12/2022 - 10/04/2023

Druga wojna światowa, jak wszystkie wojny, obok zniszczeń pociągnęła za sobą grabieże dzieł sztuki. Po raz pierwszy jednak działania wojenne pobudziły refleksję nad koniecznością prewencji i ochrony dóbr kultury jako nośnika tożsamości narodowej. Jest to temat wystawy w Stajniach Kwirynalskich. Kuratorzy- Raffaella Morselli i Luigi Gallo - proponują opowieść o karkołomnej historii ocalenia niezmierzonego dziedzictwa kulturowego Włoch. Historii, która wyraziła się w interwencjach pozbawionych środków, bezbronnych urzędników.
Pierwsza część bogatej w zdjęcia i filmy ekspozycji poświęcona została eksportowi i przymusowej sprzedaży dzieł sztuki w okresie przedwojennym. Pierwsza sala gości rzymską kopię słynnego brązu Mirona Dyskobol Lancellotti, który był wybrany i "kupiony" przez Hitlera jako symbol estetyki nazistowskiej i wcielenie ariańskiego ideału męskiego piękna. Dyskobol miał być darem Fürera dla narodu niemieckiego i ozdobą Fürerermuseum w jego rodzinnym Linzu.
Główny rozdział wystawy rozpoczyna się tuż po niemieckiej inwazji na Polskę. W kolejnych salach toczy się opowieść o brawurowych akcjach ratowniczych, dzięki którym zostały ocalone między innymi pokazane w Stajniach dzieła. Są tu Madonna di Senigallia Piera della Francesca, obrazy Barocciego, Signorellego, Lotta, Holbeina, El Greco, żeby wymienić tylko najbardziej znanych.
Trzeci rozdział dotyczy powojennych operacji odzyskiwania zrabowanych arcydzieł, w których obok włoskich urzędników uczestniczyły również organizacje alianckie. Zamyka wystawę Danae Tycjana odzyskana z... sypialni Göringa.
Poszczególne fakty, o których traktuje wystawa, wydają się prawie nieprawdopodobne, jakby wzięte z filmu przygodowego. Jak choćby moment, kiedy w 1943 roku niemiecki oddział Kunstschutz odkrył jedną z kryjówek pełną skrzyń ze skarbami sztuki - otwarto tylko jedną. Były w niej oryginalne partytury Rossiniego (na wystawie), które uznano za nieinteresujące.
Wyeksponowanych jest około setki dzieł najwyższej klasy. Ponieważ pochodzą one z różnych włoskich muzeów, wystawa jawi się jako niepowtarzalna okazja zobaczenia ich w jednym miejscu.

SUPERBAROK Sztuka w Genui od Rubensa do Magnasco

26/03/2022 - 03/07/2022

CARAVAGGIO I ARTEMISIA: Wyzwanie Judyty. Brutalność i zalotność w malarstwie XVII wieku

25/11/2021 - 27/03/2022

Imiona Caravaggia i Artemisii w tytule wystawy wystarczają, by przyciągnąć uwagę i zapewnić sukces. Jakkolwiek wśród trzydziestki wystawionych obrazów jest również należąca do stałej kolekcji Pałacu Barberini Judyta i Holofernes Caravaggia oraz dwie Judyty - z Neapolu i z Florencji - Artemisii Gentileschi, nie oni są bohaterami wystawy. Bohaterem jest temat, któremu, jak wielu innych autorów, poświęcili swoje dzieła: Judyta i Holofernes. Temat deuteronomicznej Księgi Judyty nie był nowością w sztuce chrześcijańskiej - bywał traktowany również przez wielkich wcześniejszych artystów takich jak Botticelli czy Donatello. Jednakże pod koniec XVI i w XVII wieku nabrał on szczególnego politycznego znaczenia. W związku z decyzją Soboru Trydenckiego o włączeniu, w przeciwieństwie do Biblii luterańskiej, Księgi Judyty do kanonu Starego Testamentu, stał się kwestią polityczną.
Otwierają ekspozycję utrzymane jeszcze w stylu manierystycznym szesnastowieczne obrazy Tintoretta i Pierfrancesca Foschiego, a Judyta powierzająca głowę Holofernesa służącej Lavinii Fontany podkreśla szczególnie wyakcentowany na wystawie aspekt feministyczny. Druga sala gości dzieło Caravaggia i jego bezpośrednich naśladowców - Bartolomea Manfrediego, Giuseppe Vermiglia, Filippa Vitalego, Valentina i in. Zestawienie pozwala zrozumieć, jak silny wpływ miało rewolucyjne przedstawienie przez Caravaggia sceny biblijnej jako realistycznej sceny dekapitacji, w której można odczytać prawdopodobe echa egzekucji Beatrice Cenci.
Wybór obrazów trzeciej sekcji wysuwa na główny plan samą osobę Judyty jako biblijnej heroiny. Nie przypadkiem tu znalazły miejsce dzieła identyfikującej się z Judytą Artemisii Gentileschi i jej ojca Orazia, którzy niejednokrotnie mierzyli się z tym tematem. Obok nich prezentują się Judyty Valentina, Guida Cagnaccego, Johanna Lissa, Mattia Pretiego, słynna Judyta Cristofana Alloriego i inne.
Zamyka wystawę seria obrazów o podobnej tematyce. Dawid z głową Goliata (Valentin, G. Buratti) jest, podobnie jak Judyta, uosobieniem wielkiej ocalającej cnoty związanej z kruchym ciałem. Często obrazy z Judytą i Dawidem były zamawiane razem. Temat ścięcia kojarzy i zarazem przecwstawia Judycie powabną Salomeę (Francesco Rustici) odpowiedzialną za śmierć św. Jana Chrzciciela.
Kuratorką wystawy jest Maria C. Terzaghi.

CICHA REWOLUCJA. Plutilla Bricci malarka i architektka

5/11/2021 - 19/04/2022

Galleria Corsini jest jedyną w Rzymie siedemnastowieczną pinakoteką, jaka bez większych zmian przetrwała do naszych czasów. Po rocznej przerwie na konserwację zadebiutowała oryginalną wystawą poświęconą niedawno odkrytej przez krytykę postaci Plautilli Bricci (1616-1705). Ta nieznana dotąd artystka w ostatnim czasie zyskała szeroką popularność dzięki powieści Melanii Mazzucco. Tytuł powieści - Architektka (L'Architettrice) - brzmi równie niezręczne w języku polskim, jak i we włoskim. Jest to tytuł, który stworzyła, którego używała, którym się podpisywała sama Plautilla dla podkreślenia niezwykłego dla tamtej epoki faktu, że architektem jest kobieta - pierwsza w historii kobieta architekt.
Głównym dziełem Plautilli Bricci był wzniesiony na wzgórzu Janikulum ekstrawagancki pałac o kształcie okrętu - Villa Benedetta. Pałac niestety nie przetwał, został zniszczony przez wojska francuskie w XIX wieku. W jego ocalałych szczątkach dziś ma swoją siedzibę włoska loża masońska Wielki Wschód Włoch. Na wystawie można zobaczyć jego plany i rysunki przygotowawcze autorki. Jedyne przetrwałe dzieło architektoniczne Plautilli Bricci to kaplica rodzinna jej protektora i zleceniodawcy, agenta kardynała Mazzarina Elpidia Benedettiego w kościele św. Ludwika Króla Francji. Obraz w ołtarzu przedstawiający św. Ludwika IX jest również dziełem Plautilli. W Galerii Corsini zaś został wyeksponowany inny obraz ołtarzowy - uważana za cudowną karmelitańska Madonna z dzieciątkiem.
Prace Plautilli Bricci uzupełniają obrazy malarzy z jej bliskiego środowiska, jak Giovanni Francesco Romanelli, a stała kolekcja galerii, złożona w większości z prac malarzy, którzy działali w XVII wieku w Rzymie, ukazuje kontekst, w jakim tworzyła.
Wystawa niewielkigo rozmiaru adresowana do koneserów i... czytelników Melanii Mazzucco.
Kuratorem wystawy jest Yuri Primarosa.

KLIMT. SECESJA I WŁOCHY

27/10/2021 - 27/03/2022

Niedaleki placu Navona osiemnastowieczny pałac Braschi, który na co dzień gości Muzeum Rzymu, otwiera swoje podwały dla Gustava Klimta (1862-1918) i jego przyjaciół.
Bardzo wyczerpująca wystawa dotyczy związków Klimta z Italią oraz włoskiej sztuki z Secesją Wiedeńską, która definitywnie zamknęła rozdział historyzmu i odżegnała się od modelu włoskiego renesansu. Podróże do Wenecji i Rawenny odkryły przed Klimtem inną stronę włoskiej sztuki: pozbawione głębi, mieniące się kolorami i złotem mozaiki. Ich odblaski będą zawsze migotać w jego obrazach. Obok prac Klimta godne miejsce w pałacu Braschi znalazły również obrazy, rysunki, plakaty i rzeźby najważniejszych artystów secesji takich jak Otto Friedrich, Friedrich König, Josef M. Auchentaller, Franz Jaschke, Koloman Moser, Carl Moll. Wystawa szeroko traktuje drogi wiedeńczykom tematy portretu i pejzażu. Jedna z sal poświęcona jest ważnej dla okresu secesji sztuce dekoracyjnej i rzemiosłu artystycznemu.
Członkowie Secesji odwiedzali Włoch również przy okazji wystaw. Większość obrazów Klimta była eksponowana na wystawach w Wenecji i Rzymie. Dzięki temnim również Rzym miał swoją Secesję. Prace Felice Casoratiego, Vittorio Zecchiego, Galileo Chiniego są znakomitym świadectwem recepcji klimtowskiego języka abtrakcyjnego dekoratywizmu.
Spośród 230 wystawionych dzieł 49 to prace samego Klimta. Jest między nimi wiele szkiców, plakaty (Tezeusz zabijający Minotaura) i takie cymelia jak Judyta z głową Holofernesa, Kobieta w bieli, Przyjaciółki 1 czy niedokończona Panna młoda. Jedną z największych atrakcji wystawy jest trzydziestoczterometrowy, monumentalny Fryz Beethovena.
Zamyka ekspozycję niezwykły Portret damy, który przez wiele lat należał do najbardziej poszukiwanych na świecie obrazów. W 1997 roku w niewyjaśniony sposób zniknął z prywatnej galerii w Piacenzy. Po 23 latach został odnaleziony w nie mniej tajemniczych okolicznościach, przy okazji prac ogrodniczych, w ogrodowym schowku. Niezwykłości historii dodaje również fakt, że pod namalowanym obliczem kobiety kryje się inny Portret damy przez lata uważany za zaginiony, odkryty w 1996 roku przez... licealistkę.
Kuratorami wystawy są Franz Smola, Mari V. Marini Clarelli oraz Sandra Tretter.

PIEKŁO

15/10/2021 - 09/01/2022

14 września 1321 roku na wygnaniu w Rawennie umierał największy poeta włoski, ojciec włoskiego języka literackiego Dante Aligheri. Jego Boska Komedia odegrała nieocenioną rolę w narodzinach humanizmu renesansowego i znacząco wpłynęła na rozwój europejskiej tradycji kulturowej w jej aspektcie poetycko-artystycznym i filozoficznym.
Złożony z trzech ksiąg poemat Dantego, arcydzieło światowej literatury, to wizjonerski obraz zaświatów, gdzie jest miejsce dla prawych, dla nieprawych i dla potępionych grzeszników - Raj, Czyściec i Piekło. Każdy artysta, traktujący tematykę zła i kary za nie, musi skonfrontować się z wizją dantejską piekła. Dlatego dzieła wyeksponowane w Stajniach Kwirynalskich reprezentują artystów z całej Europy i obejmują bardzo szeroki wachlarz czasowy.
Wystawa z okazji siedemsetlecia śmierci Dantego jest inspirowana pierwszą księgą Boskiej Komedii. Eksploruje ikonografię piekła, ukazując, jak artyści na przestrzeni wieków wyobrażali jego strukturę, władców i funkcjonowanie. Kuratorzy wystawy, Jean Clair z żoną Laurą Bossi prowadzą zwiedzających, jak Wergiliusz Dantego przez piekło, poprzez problematykę zła, poczynając od pytania o jego pochodzenie.
Otwierają ekspozycję wygnane z raju, ekspresyjne zbuntowane anioły w wersji malarskiej (A. Commodi) i rzeźbiarskiej (F. Bertos). Śmierć (G. de Ronza) i Sąd Ostateczny Beato Angelico poprzez sugestywną Bramę piekielną A. Rodina wiodą do otchłani, gdzie bytują jej stali mieszkańcy - szatany (T. Lawrance'a, F. Van Stuck'a), Paolo Malatesta i Francesca z Rimini, książę Ugolino z dziećmi (A. Rodin) i goście - Eneasz (J. Breughel), Orfeusz (H. Régnault), Chrustus (P. Huys), Dante. La voragine infernale Botticellego oraz seria cennych szesnastowiecznych rysunków F. Zuccariego i G. Stradano ilustrują strukturę dantejskich kręgów piekielnych, odpowiadających wadze popełnionych grzechów. Diabelskim metamorfozom i kuszeniu św. Antoniego poświęcone są kolejne sale goszczące m.in. prace H. Boscha, L. Cranacha, S. Rosy, Cézanne'a. Ostatnia część wystawy, niepokojąca i przygnębiająca, przypomina o ziemskich piekłach ludzkości - tragedii wojen (F. Goya, O. Dix, F. Previati), koszmarze ludobójstwa (maszynopis P. Levi), zniewoleniu (G. B. Piranesi), alienacji i szaleństwa (G. Balla, T. Signorini, P. Richter).
Zamyka wystawę kojąca atmosfera ostatniej sali, która, metaforycznie poprzez dzieła sztuki (A. Kiefer, G. Doré) i dosłownie poprzez zdjęcia przestrzeni kosmicznej, kieruje spojrzenia ku niebu, zgodnie z sugestią ostatnich słów Piekła Dantego: ..."Po czym wyszliśmy znów popatrzeć na gwiazdy".
Całość dodatkowo uzupełniają starannie dobrane literackie didaskalia.
Nie sposób zacytować wszystkich wystawionych dzieł, a są to, jak zwykle w Stajniach Kwirynalskich, dzieła najwyższej jakości.

Siedemnaste Quadriennale Sztuki FUORI

30/10/2020 - 31/03/2021

Pomimo dramatycznej sytucji spowodowanej pandemią Covid w Palazzo delle Esposizioni zostało zainaugurowane siedemnaste Quadriennale Sztuki. Idea wystawy stanowiącej przegląd najnowszych tendencji we włoskiej sztuce współczesnej zrodziła się w 1927 roku i dzięki niej, jak dotąd sześć tysięcy artystów miała możliwość zaprezetnowania się międzynarodowej publiczności. Znalazły się między nimi takie sławy, jak Pericle Fazzini, Renato Guttuso, Emilio Vedova, Gino De Dominicis czy Vanessa Beecroft.
Tytuł tegorocznej edycji brzmi Fuori, czyli poza, na zewnątrz. Nawiązuje do, tak aktualnej w sytuacji ogólnego lockdown, potrzeby wyjścia poza istniejące klasyfikacje i podziały. Kuratorzy wystawy - Sarah Cosulich i Stefano Collicelli Cagol - prezentują artystów, którzy w swojej twórczości próbują przezwyciężać tradycyjne granice między różnymi środkami ekspresji takimi, jak sztuki wizualne, taniec, film, moda, architektura, czy muzyka. Uwydatniając relacje między nimi i interdyscyplinarność środków wyrazu, Fuori jest zatem zaproszeniem do wyjścia poza schemat, przyjęcia pozycji eks-centrycznej w znaczeniu na zewnątrz.
Uczestniczy w Quadriennale 40 twórców. Większość prac została przygotowana specjalnie na tę okazję.
Jednym ze sponsorów wystawy jest dom mody Gucci, dzięki któremu wstęp na wystawę jest nieodpłatny.

Shepard Fairey 3 Decades of Dissent

27/09/2020 - 26/03/2021

Wystawa w Narodowej Galerii Sztuki Współczesnej (GNAM)

Sten Lex. Odrodzenie Instalacja

27/09/2020 - 26/03/2021

Wystawa w Narodowej Galerii Sztuki Współczesnej (GNAM) gości

BANKSY A VISUAL PROTEST

8/09/2020 - 11/04/2021

Po czteroletniej przerwie Banksy wraca do Rzymu.
Ponad 100 prac wystawionych w Chiostro del Bramante przedstawia świat według Banksy'ego. Love is in the Air, A Girl with Baloon, Queen Vic a Napalm, Toxic Mary i inne murale Banksy'ego podbiły świat dzięki zawartemu w nich ironicznemu duchowi sprzeciwu wobec hipokryzji i amoralności światowej polityki, czyniąc styl i pseudonim anonimowego autora powszechnie znanym. Banksy jest jednym z najważniejszych street-artowców na świecie. W 2019 znalazł się na czternastym miejscu na liście Art Review najbardziej wpływowych osobistości w dziedzinie sztuki. Każdy jego nowy mural, czy fakt związany z jego osobą komentowane są w mediach na całym globie.
Kim jest Banksy? Kto jest Banksy'm? Czy jest nim Robert Del Naja, wokalista zespołu Massive Attack? On sam uważa, że jego tożsamość nie ma żadnego znaczenia, a mogłaby co najwyżej skazić przekaz zawarty w znaku graficznym. My wiemy, że jego osobowość artystyczna kształtowała się na scenie undergroundu południowo-zachodniej Anglii, że współpracuje z innymi artystami i muzykami. Wiemy, że jego graffiti pojawiały się na murach (często brudnych i brzydkich) Bristolu, Londynu, Nowego Yorku, Jerozolimy, Wenecji i wielu innych miast, wywołując skrajnie przeciwstawne reakcje władz i odbiorców. Banksy opowiada o władzy i globalizacji, polityce i wojnach, konsumizmie i ubóstwie w sposób prosty, ironiczny i dosadny, przemawiając do każdego.
Wystawa Banksy'ego w Dziedzińcu Bramantego obejmuje wyłącznie prace wykonane w pracowni powstałe w latach 2001-2007. Są między nimi grafiki przygotowywane na wystawy oraz projekty okładek płyt i książek. Wszystkie eksponaty pochodzą z prywatnych kolekcji. Całość uzupełnia film i slajdy przedstawiające murale Bangsy'ego.

RAFFAELLO 1520-1483 (Wystawa z zadyszką)

05/03/2020 - 30/08/2020

Wystawa ku czci Rafaela, przesunięta w czasie o trzy miesiące z powodu pandemii, jest punktem kulminacyjnym światowych obchodów 500-lecia śmierci największego malarza renesansu zmarłego w wiecznym mieście w wieku 37 lat prawdopodobnie na (o, ironio!) zapalenie płuc.
Rafael Santi przeżył 11 lat (1509 - 1520) w Rzymie. Z Rzymem, z rzymskimi mecenasami w osobach papieży Juliusza II i Leona X związała się jego sława absolutnego geniusza, który zmienił na zawsze historię sztuki i gustów.
Oryginalnie pomyślana i przebogata ekspozycja przebiega twórczość Rafaela wstecz - od śmierci w Wielki Piątek 1520 roku, poprzez okres florencki po młodzieńcze lata w Urbino i Perugii. Kuratorzy wystawy - Marzia Faietti i Matteo Lafranconi - za cel postawili sobie ukazanie Rafaela jako malarza, architekta, badacza starożytności - artystę uniwersalnego, z którego humanistyczną kulturą mogli się równać tylko Leonardo i Michał Anioł. Wystawa w Stajniach Kwirynalskich jest niepowtarzalną okazją skonfrontowania zarazem 120 dzieł samego Urbinaty, pochodzących z muzeów i prywatnych kolekcji europejskich i amerykańskich. Zestawiono ze sobą słynne portrety papieży Juliusza II i Leona X z nepotami, które stały się modelami dla późniejszych wielkich portrecistów papieskich. Pomiędzy innymi portretami jest portret Baltazara Casliglionego popularnego na dworach szesnastowiecznej Polski dzięki przełożonemu przez Łukasza Górnickiego Dworzanina. Castiglione wraz z Rafaelem był autorem epokowego listu di Leona X w kwestii konserwacji i topograficznej rekonstrukcji starożytnego Rzymu. W sali zatytułowanej La Lettera a Leone X zaprezentowano jego fragment ręki Rafaela oraz dokumenty związane z tym tematem. Między portretami kobiecymi są La Fornarina, La Velata i Dama z jednorożcem. Jedna z sal gości serię nie mniej znanych Madonn - Madonna dell'Impannata, Madonna della Rosa, Madonna del Granduca, Madonna z dzieciątkiem i małym św. Janem. Jest także miejsce dla studiów przygotowaczych do arrasów dla Kaplicy Sykstyńskiej, starożytne cymelia cytowane w arrasach i same arrasy Ofiara w Lystrze oraz Bóg Ojciec z symbolami ewangelistów. Bodaj nie najatrakcyjniejszym aspektem wystawy jest zestawienie pochodzących z różnych kolekcji rysunków, szkiców przygotowawczych i starożytnych wzorców dotyczących tego samego tematu, jak n.p. złożenie do grobu do tzw. Pala Baglioni, czy projekty nowej Bazyliki św. Piotra.
Otwierają wystawę romantyczne obrazy Pierre-Nolasue Bergereta i Pietra Vanniego przedstawiające śmierć i egzekwie Rafaela oraz wierna reprodukcja jego grobowca z Panteonu, gdzie chciał być pochowany, zamyka ją młodzieńczy autoportret.
Całość pomyślana z wielkim rozmachem, godna boskiego Rafaela.
Wystawa z zadyszką - na zobacznie wszystkich 200 dzieł w 14 salach na dwóch piętrach przewidziano 75 minut (po 5 minut na salę) w grupach po 6 - 8 osób.
Przed planowaną wizytą warto skorzystać ze specjalnie na tę okazję przygotowanej aplikacji Scuderie del Quirinale.

Lista prezentowanych
dzieł Rafaela

Filippo de Pisis

17/06/2020 - 20/09/2020

Mija sto lat od pirewszego pobytu w Rzymie i pierwszej wystawy De Pisisa, która rozpoczęła jego karierę jako malarza i rozstrzygnęła dylemat: sztuka czy literatura, ku której pierwotnie był skłonny i nigdy definitywnie nie zarzucił. Filippo de Pisis, własc. Luigi Filippo Tibertelli (1896 - 1956), niestety prawie nieznany polskiemy odbiorcy, należał do najwybitniejszych artystów włoskich okresu międzywojennego. Był osobowością wszechstronną - pisywał i publikował poezje, prozę , eseje, pasjonował się historią sztuki i archeologią (Archeolog, Cebule Sokratesa), jak i entomologią (Ćma) i botaniką (Śniadanie kapucyna). Pochodził z Ferrary, ale spędzone w wiecznych podróżach życie podzielił między Rzymem, Paryżem, Londynem, Mediolanem i Wenecją, pozostając zawsze w ścisłym kontakcie z literackimi i artystycznymi elitami Europy.
Wykształcony w materiach literackich jako malarz pozostawał autodydaktą. Na jego twórczości silnie zaważył wpływ metafizyki, z którą zetknął się jeszcze we wczesnej młodości w Ferrarze, gdzie spotykał braci de Chirico i Carlo Carrà. W wielu, również późniejszych obrazach (Piede romano, Wielka muszla) zachowała się surrealna atmosfera metfizyki. Paryskie spotkanie z impresjonizmem i fowizmem wyrafinowało wyrosłą na kolorystyce Szkoły Rzymskiej i osiemnastowiecznym malarstwie weneckim paletę chromatyczną de Pisisa (Francuski marynarz, Colette, Pejzaż Gres, Ponte Rialto).
Obrazy (26), a tym bardziej rysunki i akwarelowe szkice (28) de Pisisa, które przedstawiają portety i akty młodych mężczyzn nawiązują dialog i wzajemnie się prowokują z portretami imperatorów i marmurowymi ciałami bogów i herosów. Szesnastowieczny pałac Altemps, w którym znajduje się wystawa, gości bowiem kolekcję sztuki antycznej.
Kuratorami wystawy są P. G. Castagnoli i A. Capodiferro.

Czasy Caravaggia. Arcydzieła kolekcji Roberto Longhi

12-03-2020 - 13-09-2020

Stanowią jedną całość tematyczną dwie odbywające się w tym samym czasie wystawy - "Orazio Borgianni. Niespokony geniusz w Rzymie Caravaggia" w Pałacu Barberini i "Czasy Caravaggia. Arcydzieła kolekcji Roberto Longhi" w Muzeach Kapitolińskich. Łączy je tak czas, którego dotyczą, jak tematyka - dziedzictwo Caravaggia. O ile jednak bohaterem wystawy w pałacu Barberini jest malarz caravaggionista, o tyle bohaterem wystawy w Muzeach Kapitolińskich jest miłośnik Caravaggia historyk sztuki i kolekcjoner, który w Merisim rozpoznał pierwszego malarza współczesności.
Roborto Longhi (1890—1970) należał do najbardziej fascynujących intelektualistów włoskich XX wieku. Historyk sztuki i krytyk artystyczny, profesor uniwesytetów w Bolognii i Florencji, autor monografii na temat Piero della Francesca, malarstwa weneckiego i ferraryjskiego, które stanowią kamienie węgielne we włoskiej historii sztuki, był rownież kuratorem dwóch epokowych wystaw w 1951 i 1953 r., ktore "odkryły" Caravaggia dla szerokiej publiczności i rozbudziły powszechną miłość do niego. W swojej florenckiej willi, która zgodnie z testamentem, stanowi dziś siedzibę fundacji nazwanej jego imieniem, Roberto Longhi zgromadził znaczącą kolekcję obrazów. Jej jądro stanowią dzieła zwązane z Caravaggiem i malarzami jego kręgu.
Wystawa prezentuje czterdzieści dzieł pochodzących z Fundazione Roberto Longhi. Najważniejsze spośród nich - główna atrakcja wystawy, to oryginał Caravaggia Chłopiec ugryziony przez jaszczurkę (1596-97). Ekspozycję otwierają cztery małe obrazki Lorenza Lotta, obrazy Battisty del Moro i Bernardina Passerottiego, które wprowadzają w atmosferę artystyczną manieryzmu lombardzkiego i weneckiego, w której formował się talent Caravaggia. W kolejnych salach przedstawione są prace malarzy wywodzących się od Caravaggia, którzy rozpowszechnili styl mistrza w Europie. Są między nimi aktywni w Rzymie Carlo Saraceni (Mojżesz odnaleziony przez córki faraona, portret kardynała Capocci), Domenico Fetti i Angelo Caroselli (Alegoria próżności), związani z Neapolem Battistello Caracciolo (Złożenie do grobu) i Jusepe de Ribera (czterech Apostołów), Francuz Valentin de Boulogne (Zaparcie się św. Piotra), Holendrzy Gerrit van Honthorst (Czytający mnich) i Matthias Stomer (Zwiastowanie żonie Manoacha, Ozdrowienie Tabity), Dirck van Baburen (Pojmanie Chrystusa i epizod Malchosa), genueńczycy Bernardo Strozzi i Giovanni Andrea De Ferrari. Do późniejszego okresu odnoszą się dzieła Giacinto Brandi i Mattia Preti (Zuzanna i starcy, Koncert), poprzez którego styl Caravaggia dotrwał do końca XVII wielu.
Kuratorem wystawy zorganizowanej z okazji pięćdziesiątej rocznicy śmierci Roberta Longhi jest Maria Cristina Bandera.

ORAZIO BORGIANNI. Niespokony geniusz w Rzymie Caravaggia

06/03/2020 - 01/11/2020

Orazio Borgianni, pomimo wielkiego wpływu, jaki wywarł na malarzy miary Lanfranca czy Simona Voueta, należy do kategorii artystów zapoznanych. Jedyna data pewna w jego życiorysie to 1616, rok przedwczesnej śmierci (38-42 lata). Jego dzieła przypisywano autorstwu Caravaggia, Carracciego i inych. Dopiero w początkach XX wieku wielki historyk sztuki Roberto Longhi "odkrył" geniusz Borgianniego i otworzył nowy, wciąż niezamknięty rozdział w historii sztuki rzymskiej pierwszych dziesięcioleci XVII wieku. Wiemy o Borgiannim, że urodził się w Rzymie, gdzie zetknął się z manieryzmem. Wiemy, że kilka lat przebywał w Hiszpanii otwartej wówczas na sugestie malarstwa weneckiego, gdzie pod silnym wpływem El Greca ukształtował się jego indywidualny styl. Wiemy, że w 1605 wrócił na stałe do Rzymu, w którym trymfowało malarstwo Annibale Carracciego i Caravaggia.
Wystawa w Palazzo Barberini, której kuratorem jest Giovanni Papi, jest pierwszą wystawą monograficzną poświęconą Borgianniemu. Dzieli się na dwie części. Część pierwsza prezentuje siedemnaście dzieł autograficznych. Liczbowo niewielki, lecz reprezentatywny przegląd pozwala z łatwością zrozumieć, jakie źródła ma malarstwo Borgianniego. W wielu postaciach, wyrazach twarzy (Św. Karol Borromeusz w adoracji Trójcy, Autoportret) rozpoznaje się El Greco, martwe natury - kosz z bielizną w Sacra conversazione - z J. Bassana, złote światło w Wizji św. Franciszka, słodkie twarze Madonn i aniołów przypominją Correggia, w Zaparciu się św. Piotra to dosłowne cytaty z Caravaggia, luminizm i diagonalne kompozycje (Męczeństwo św. Erazma) są echem Tintoretto itd. Rozumie się jednak, że trzeba gniuszu, by z takich składników stworzyć oryginalną całość. Orazio Borgianni został zlekceważony przez historyków, ale nie przez jego współczesnych, którym poświęcona jest druga część wystawy. Siedemnaście wybranych obrazów uwydatnia znaczenie Borgianniego dla środowiska rzymskiego. Przedstawione zostały prace malarzy, którzy najwięcej zaczerpnęli z jego dzieła - Giovanni Lanfranco, Simon Vouet, Carlo Saraceni, Antiveduto Grammatica.

Canova. Wieczne piękno

19-05-2020 - 21-06-2020

Najwybitniejszy rzeźbiarz okresu klasycyzmu Antonio Canova (1757 - 1822) pochodził spod Wenecji, ale swoje życie i twórczość związał z Rzymem. W trakcie swojej pierwszej, młodzieńczej podróży do Rzymu (1779), gdzie w owym czasie wciąż jeszcze żywy był duch Winckelmanna, pojął, że tylko tutaj, wśród starożytnych budowli i rzeźb może prawdziwie rozwinąć swoje talenty.
Wystawa w pałacu Braschi dokumentuje osobiste związki Canovy z miastem i rolę, jaką odegrał w Rzymie w owym dramatycznym okresie - były to czasy napoleońskie, kiedy papież Pius VI i potem Pius VII został uwięziony, a Rzym i całe Państwo Kościelne ograbione z dzieł sztuki. W przyszłości Canova będzie tym, kto, jako reprezentant papieski na Kongresie Wiedeńskim, zdoła część tych dzieł przywrócić. Był to również okres Grand Tour, kiedy Rzym przyciągał artystów i miłośników szktuki z całej Europy. Już pierwsza część ekspozycji, goszcząca portrety Mengsa, Batoniego, Piranesiego, Hamiltona i innych, wprowadza w środowisko, w jakim znalazł się młody Antonio. Później pracownia Canovy, którą ilustruje jedna z sal, stanowić będzie jedną z atrakcji miasta.
Ekspozycja rozwija się w trzynastu salach, z których każda traktuje odrębny aspekt rzymskiej obecności Canovy. Szczególnie dużo miejsca poświęcono studiom Canovy nad antykiem, które pozwoliły mu stać się "nowym Fidiaszem, Praksytelesem, Zeuksisem i Apellesem", jak został nazwany w akcie nominacji na Generalnego Inspektora Dóbr Artystycznych Pańswa Kościelnego. Zestawienia dzieł starożytnych z rzeźami Canowy - watykańskiego Apollina Belwederskiego Leocharesa z Perseuszem, praksytelejskiego Erosa z Centocelle z Narodowego Muzeum Archeologicznego w Neapolu z Uskrzydlonym Amorkiem z Ermitażu, pokazują relację między antykiem i współczesnością w pojęciu Canovy, który mawiał, że "antyk trzeba sobie wbić do krwi i uczynić go naturalnym, jak samo życie". Rysunki, szkice w glinie, wykończone modele gipsowe ilustrują etapy powstawania takich monumentów jak grobwiec Klemensa XIV w bazylice św. Apostołów, grobowce Klemensa XIII i ostatnich Stuartów w bazylice watykańskiej, ale również dzieł o bardziej intymnym charakterze, jak Tancerka z Ermitażu czy melancholijne Amory.
Poza kilkoma marmurami (m. in.: Magdalena pokutnica z Genui, Uskrzydlony Amorek z Ermitażu, portrety Piusa VII i Cimarosy, Autoportret) zdecydowana większość prezentowanych dzieł to oryginalne gipsowe modele Canovy przygotowane do przeniesienia w marmur. Niektóre z rzeźb (Tancerka, Gladiator Borghese i Uskrzydlony Amorek) zostały zgodnie z ideą Canovy umieszczone pomiędzy lustrami na obrotowych platformach i oświetlone specjanie przestudiowanym światłem.
Dopełnia ekspozycję 30 forografii Mimmo Jodice przedstawiających "portrety" najbardziej znanych dzieł Canovy.
Wchodzących do pałacu w dziedzińcu wita reprodukcja Amora z leżącą Psyche zrealizowana w karraryjskim marmurze przez... robota.

Bacon, Freud i Szkoła Londyńska

02/09/2019 - 23/02/2020

Po sukcesie wystawy Turnera w 2018 roku Chiostro del Bramante ponawia współpracę z londyńską Tate Britain, prezentując po raz pierwszy we Włoszech dzieła School of London. Są to obrazy sześciu artystów, którym w pierwszej połowie XX wieku los kazał spotkać się w Londynie: Francis Bacon (1909-1992) urodzony w Irlandii, z powodu homoseksualizmu wygnany z domu przez ojca; Lucian Freud (1922-2011), wnuk Zygmunta Freuda, w 1933 zmuszony wraz z rodziną opuścić nazistowski Berlin; Frank Auerbach (1931) urodzony w Berlinie, ocalały dzięki angielskiej humanitarnej akcji Kindertransport; Leon Kossoff (1926-2019) syn żydowskich emigrantów z Rosji; Paola Rego (1935) Potugalka; Michael Auerbach (1928-1995) - jedyny rodowity Anglik, pochodził z Norwich.
Ich dzieła, które datują się na lata od 1945 po 2004, stanowią świadectwo dramatyzmu i potrzeby zmiany okresu powojennego i zarazem inspirację dla następnych pokoleń artystów i nie tylko. Każdy z nich na swój, diametralnie odmienny od pozostałych sposób opowiada o osobistych doświadczeniach, rodzinie (portrety żon Girl with a Fig Leaf, matki, przyjaciół L. Freuda, Head L. Kossoffa) o ludziach z londyńskich przedmieść, nocnych lokali przepojonych zmysłowością i nierzadko brutalnością. Twórczość każdego z nich jednakże jest odzwierciedlaniem człowieczej kruchości i bezbronności przedstawionych bez upiększeń. NO FILTER. Temat przewodni to figura ludzka, często zdeformowana czy bezkształtna jak u Bacona (Portrait of Isabel Rowsthorne, Figure in a Landscape), figura wyalienowana ze wszelkiego kontekstu tak przestrzennego, jak społecznego, samotna, zamknięta w abstrakcyjnych formach. Pomimo tego niektóre obrazy emanują również tony bardzo osobiste (M. Andrews, Melanie and me swimming), autobiograficzne (P. Rego, Taniec Życia, Panna młoda podejmujace tematykę feministyczną).
Bardzo reprezentacyjny wybór prac (45 malowideł, rysunków i rycin) pomaga wyodrębnić punkty styczności pomiędzy tak bardzo heterogenicznymi malarzami.
Dobrze przemyślany układ ekspozycji, pomimo niewielkich rozmiarów pomieszczeń wystawowych, pozostawia dość miejsca dla spokojnej kontemplacji i poznania dzieł, co wspomagają wyczerpujące opisy i wielojęzyczne audioguide.
Kuratorem wystawy jest Elena Crippa, Curator of Modern & Contemporary British Art at Tate Britain w Londynie.

Carthago. Mit nieśmiertelny

27/09/2019 - 29/03/2020

Starożytni autorzy pozostawili man wyobrażenie o Fenicjanach jako żeglarzach oraz przebiegłych i chciwych handlarzach, o Kartaginie jako potędze, która w rezultacie stuletniej rywalizacji z Rzymem została zrównana z ziemią, zasypana solą i przeklęta. Wystawa w Parku Archeologicznego Koloseum jest pierwszą prawdziwie wszechstronną wystawą poświęconą cywilizacji fenickiej. Stawia sobie za cel obalenie tych schematów i wyjście poza tradycyjną perspektywę wrogości pomiędzy dwoma miastami. Wystawa obejmuje okres od założenia przez legendarną Dydonę miasta Kartagina w IX w. p n. e.. po VI w. n.e., kiedy nowa, równie wspaniała i bogata jak poprzednia, Colonia Iulia Concordia Carthago stała się jednym z głównych centrów, skąd rozprzestrzeniło się chrześcijaństwo.
Dobór artefaktów pokazuje, w jak dużym stopniu jesteśmy dziedzicami tej zapomnianej cywilizacji. Naczynia z napisami, dokumenty na brązowych i złotych tabliczkach przypomniają, że alfabet fenicki jest bazą pisma hebrajskiego, greckiego i łacińskiego. Jedyna wyeksponowana moneta przypomina, że również wynalazek pieniądza w VII w. p n. e.. zawdzięczamy Fenicjanom. Nazwa Fenicja pochodzi od słow phoinos, czyli purpurowy - to Fenicjanie wynaleźli tak ważną w starożytności, wyrafinowaną technikę barwienia purpurą.
Najatrakcyjniejsze eksponaty znajdują się w części poświęconej bitwie koło Wysp Egadzkich w 241 r. p n. e.., która zmieniła bieg historii, zapoczątkowując dominium Rzymu nad Morzem Śródziemnym. Są to wydobyte z dna morza rostra (taranujące ostrogi) statków fenickich i rzymskich, zbroje, hełmy i inne części uzbrojenia. Kolekcja biżuterii, talizmanów i naczyń stołowych opowiada o codziennym życiu kartagińczyków. Oddzielną część poświęcono kultom i rytuałom, których świadectwem są urny i stele wotywne pochodzące z tofet, sanktuariów, gdzie w ofierze składano dzieci. Tuż przy wejściu do Koloseum umieszczono przedstawiający boga Molocha eksponat z filmu Cabiria (Giovanni Pastrone, 1914), opowiadającego o owych okrutnych rytuałach.
Wystawa rozwija się dalej na Forum Romanum w świątyni Romulusa oraz Rampie Cesarskiej.
Eksponaty pochodzą z muzeów włoskich i zagranicznych (Liban, Tunezja, Malta, Hiszpania i Niemcy). Kuratorem wystawy jest Alfonsina Russo.

Roma Universalis. Imperium i dynastia przybyła z Afryki

15/11/2018 - 25/08/2019

Idea wystawy poświęconej ostatniej wielkiej dynastii imperialnej zrodziła się kilka lat temu, kiedy na Palatynie odnaleziono eksponowaną na wystawie grupę rzeźb epoki Sewerów.
Cesarze rodem z Afryki i Syrii - Septymiusz Sewer, Karakalla, Heliogabal, Sewer Aleksander i stojące za nimi kobiety - rządzili przez czterdzieści lat na przełomie II i III w., w czasach, kiedy potęga Rzymu chyliła się już ku upadkowi. Pomimo to, dokonali przemian w dziedzinie religii, obyczajowości, ekonomii i wojskowości, których ostateczną konsekwencją było ujednolicenie kulturowe całego imperium, zatarcie różnic pomiędzy zwycięzcami i zwyciężonymi. Był to ostatni okres stabilności państwa rzymskiego.
Ekspozycja została zlokalizowana w kilku punktach Parku Archeologicznego Koloseum. Z tej okazji na Palatynie Forum Romanum zostały otwarte miejsca będące rezultatem najnowszych wykopalisk (vicus łączący Forum z Eskwilinem) oraz udostępnione obiekty normalnie niedostępne.
Eksponaty pochodzące z muzeów całego świata (około 100) to makiety najważniejszych budowli epoki, fragmenty marmurowego planu miasta, portrety, napisy oraz amfory i inne naczynia.

OWIDIUSZ. Miłostki, mity i inne historie

17/10/2018 - 20/01/2019

Owidiusz (Publius Ovidius Naso, 43 p.n.e. - 18 n.e.) żył w Rzymie w czasach rewolucyjnego przejścia od republiki do imperium. Był to czas radykalnej zmiany obyczajów - hellenistyczną swobodę zastąpiła narzucona przez Oktawiana Augusta surowość, której Owidiusz nigdy nie zaakceptował. Za to został zesłany do Tomi (dzisiejsza Kostanca w Rumunii). Oktawian nie zdołał jednak unicestwić dzieła Owidiusza, który do dziś jest jednym z najbardziej lubianych autorów starożytnych. Od dwu tysięcy lat jego wersy mówiące o miłości, o niezwykłych przygodach uczłowieczonych bogów są żywe i dają obraz świata pełnego wiecznego piękna i nieprzemijających pasji.
Artyści na przestrzeni wieków starali się przełożyć ów obraz na język sztuk wizualnych. Śledząc więzi pomiędzy słowami i obrazami, między poezją i sztuką, kurator wystawy w Stajniach Kwirynalskich Francesca Ghedini idzie tropem Owidiusza. Na podstawie skrupulatnie wybranych eksponatów (250) pokazuje, jak mity opowiedziane w Metamorfozach inspirowały rzeźbiarzy i malarzy starożytnych (freski z Pompejów, Wenus Callipigia z Neapolu, nowodonaleziona grupa Niobidów z Tivoli), średniowiecznych miniaturzystów umoralniających i chrystianizujących pogańskiego autora (m. in. manusrypt z IX w., wydanie drukiem z 1471), artystów epoki renesansu (Wenus pudica Botticellego, Ganimedes Celliniego), poprzez kolejne wieki (Ribera, Tintoretto, Saraceni, Batoni) aż po sztukę konceptualną XX wieku (Instalacja neonowa Josepha Kosutha).
Wystawa z okazji dwutysięcznej rocznicy śmierci Owidiusza jest wspaniałą okazją do przypomnienia mitów o miłostkach bogów rzymskiego panteonu, które stały się częścią naszej kolektywnej świadomości również dzięki dziełu wielkiego poety.

BROŃ I WŁADZA w Europie epoki renesansu

26/07/2018 - 11/11/2018

Broń, nieodłączna towarzyszka życia (i śmierci) człowieka, w okresie renesansu uzyskała dodatkowy wymiar: stała się nośnikiem wartości, które wykraczały daleko poza aspekt praktyczny. Były to wartości, które łaczyły aspekty społeczne i rytualne, symboliczne i ikonograficzne stanowiace zarazem miarę statusu właściciela. Wystawa analizując tradycję sztuki militarnej, ilustruje ten złożony stosunek między człowiekiem renesansu i jego bronią.
Niezwykła i przebogata ekspozycja ma dwie siedziby - Zamek Świętego Anioła oraz pałac Wenecki na co dzień goszczące dwie główne rzymskie kolekcje broni. Z nich też pochodzi część eksponatów, które zostały odrestaurowane specjanie na potrzeby wystawy. Są to zbroje bojowe i turnniejowe, hełmy, miecze i broń palna. Wiele z nich w przeszłości należało do wielkich bohaterów historii, takich choćby jak Kosma Medyceusz. Wystawa obejmuje okres od XIII po XVII wiek.

Canaletto 1697 - 1768

11/04/2018 - 19/08/2018

Giovanni Antonio Canal (1697 - 1768) znany jako Canaletto kojarzy się przede wszystkim z Wenecją, z detalicznymi widokami miasta zalanego krystalicznym, czystym światłem, które przyczyniły się do rozpowszechnienia mitu Wenecji w Europie epoki Grand Tour. Jednakże kariera Canaletta jako wedutysty rozpoczęła się nie w Wenecji, a w Rzymie, gdzie podczas swojej pierwszej wizyty w 1719 roku młody scenograf zdecydował poświęcić się pejzażowi miejskiemu. Rzymskie motywy zawsze będą przewijać sie w jego twórczości.
Wielką antologią w pałacu Braschi Rzym celebruje weneckiego artystę z okazji 250 rocznicy śmierci. Wystawa, której kuratorem jest Bożena Anna Kowalczyk, pozwala krok po kroku prześledzić rozwój Canaletta poczynając od młodzieńczego związku z teatrem, poprzez kaprysy architektoniczne inspirowane rzymskimi ruinami po wielkie sukcesy w Wenecji i Europie. Jeden z działów wystawy poświęcony jest stosunkom Canaletta z zagranicznymi mecenasami oraz jego doświadczeniom malarskim w Anglii, gdzie, wśród sukcesów i szykanów, spędził dziesięć lat. Inna część espozycji traktuje o współpracy z siostrzeńcem, malarzem osiemnastowiecznej Waszawy, Bernardo Bellotto, który przyjął jego styl i imię Canaletto. Ostatnim, wzruszającym eksponatem jest spis dóbr Canaletta sporządzony w miesiąc po śmierci. Wielki malarz, który podniósł gatunek weduty do rangi "prawdziwego" malarstwa równego malarstwy historycznemu i figuratywnemu, który wedutę uczynił malarskim symbolem ideałów naukowych Oświecenia, dokonał życia w ubóstwie.
Na ekspozycję składa się około 50 płócien, rycin i rysunków Canaletta, Bellotta i innych oraz interesujące dokumenty archiwalne. Eksponaty pochodzą z muzeów w Moskwie, Budapeszcie, Wiedniu, Paryża i Włoch. Prawdziwą cymelią są pochodzące z USA i Kuby dwie połączone na wystawie połowy obrazu przedstawiającego Chelsea z Battersea Reach.

Hiroshige. Wizje z Japonii

01/03/2018 - 29/07/2018

Po wystawie w Ara Pacis poświęconej Hokusai Stajnie Kwirynalskie otwierają swoje podwały drugiemu wielkiemu pejzażyście japońskiemu, "mistrzowi deszczu i śniegu" Hiroshige Utagawa (1797 - 1858). Hiroshige Andō nazwisko Utagawa przyjął od swojego nauczyciela Toyohiro Utagawy, w którego pracowni, jako sierota, praktykował we wczesnej młodości.
Hiroshige i Hokusai należeli do twórców prądu artystycznego Ukiyo-e znanego jako Obrazy przemijającego świata, który krajobraz i ożywioną naturę, ich powolne, harmonijne przepływanie uczynił głównym tematem przedkładając je ponad postaci ludzkie, często traktowane tylko jako epizod. Swoją sławę zawdzięcza Hiroshige osobliwemu "fotograficznemu" podejściu do przyrody, zdolnemu przełożyć jej dynamizm na język graficzny dzięki nakładającym się planom i kombinacjom wypełnionych i pustych przestrzeni. Do najsłynniejszych obrazów Hiroshige należą widoki miasta Edo przedstawione w różnych porach roku i przy różnej pogodzie, które później będą naśladować i kopiować impresjoniści.
Pierwsza część wystawy poświęcona jest początkom kariery Hiroshige. Znajdujemy tu postaci samurajów, gwiazd teatralnych i gejszy. Kolejne sale goszczą pejzaże wykonane ulubioną techniką drzeworytu, w szczególności cykl Pięćdziesiąt trzy stacje na gościńcu Tōkaidō, a także rzadkie atramentowe malowidła na jedwabiu w charakterystycznym wertykalnym formacie. W sumie wystawionych jest 230 prac. Są między nimi i drzeworyty należące do drugiego słynnego cyklu Sto znanych miejsc w Edo, którego nowatorskie kompozycje wpłynęły nie tylko na malarzy, ale i na fotografię końca XIX wieku. Są również często reprodukowane polichromiczne ksylografie oraz rysunki kwiatów, owadów i zwierząt, a także ilustracje o charakterze satyrycznym i komicznym.
Kuratorami wystawy są R. Menegazzo i S. E. Thompson. Dzieła pochodzą z muzeów japońskich i amerykańskich.
Wiele prac Hiroshige znajduje się w Polsce, w krakowskim muzeum "Manggha". Wisława Szymborska poświęciła Hiroshige wiersz "Ludzie na moście".
Jego imieniem nazwano jeden z kraterów na Merkurym.

TURNER. Prace z Tate

22/03/2018 - 26/08/2018

Joseph Mallord William Turner (1775 - 1851) wielki brytyjski akwarelista, którego twórczość o dziesiątki lat wyprzedziła poszukiwania impresjonistów, przeszedł do historii jako mistrz malarstwa poetyckiego i romantycznego pejzażu.
Miał zwyczaj wiele podróżować wiosną i latem, by zimą utrwalać impresje z podróży na papierze i płótnie. Podróże do Włoch - odwiedzał m. in. Rzym, Neapol i kilkakrotnie Wenecję - przez lata inspirowały fantazję artysty i dodały jego malarstwu nowej intensywności w postaci czystych, żywych kolorów i czasem zaskakujących efektów świetlnych.
Twórczość Turnera miała absolutnie nowatorski charakter, toteż była przyjmowana niejednoznacznie. John Ruskin nazwał Turnera największym artystą wszech czasów, zaś wiktoriańska publiczność, w reakcji na niektóre graniczące z abstrakcją prace, uznała go za szaleńca. Królowa Wiktoria odmówiła Turnerowi tytułu szlacheckiego.
Atrysta pozostawił po sobie ponad 30 tysięcy akwareli, rysunków, szkiców, płócien, których większość przekazał w testamencie Wielkiej Brytanii. Znajdują się w galerii Tate Britain w Londynie, skąd pochodzi około 100 prac przedstawionych w Chiostro del Bramante. Wystawa kładzie szczególny nacisk na rolę akwareli w ewolucji stylu Turnera i demonstruje jego eksperymentalny i pionierski charakter w stosunku do impresjonizmu i innych prądów artystycznych końca XIX i początków XX w. Dłużnikami Turnera pozostają tacy artyści jak Claude Monet, który znał akwarele Turnera, ale i Van Gogh, David Friedrich po Paula Klee, Wassily Kandinski i Mark Rothko.
Ekspozycję dopełnia instalacja francuskiego wideo-artysty Fabiena Iliou, która pozwala wirtualnie zanurzyć się w turnerowską atmosferę.
Kuratorem wystawy jest David Blayney Brown.

Trajan. Zbudować imperium. Stworzyć Europę.

29/11/2017 - 17/09/2018

Marek Ulpiusz Nerwa Trajan - zwycięski wódz, znakomity administrator, wielki budowniczy. Współczesny Trajanowi Pliniusz Młodszy napisał o nim, że przywrócił radość Rzymianom. Ukuł dla niego tytuł Optimus Princeps - najlepszy z imperatorów.
Wystawa w Rynkach Trajana celebruje 1900 rocznicę śmierci Trajana. Jej ideą przewodnią jest próba odpowiedzi na pytanie, czym było Imperium czasów Trajana, kiedy znajdowało się u szczytu swojej potęgi i w jaki sposób na jego bazach wyrosła dzisiejsza Europa. Ekspozycja jest rozlokowana na wszystkich kondygnacjach starożytnych struktur Muzeum Forów Cesarskich w Rynkach Trajana i podzielona jest na siedem sektorów. Narracja (dosłowna - zwiedzającego wita głos ducha zmarłego Trajana) zaczyna się od śmierci imperatora w Selinus (Gazipaşa w Turcji). Kontynuuje poprzez salę, w której zapachy i dźwięki pozwalają wczuć się w atmosferę pośmiertnego tryumfu Trajana w Rzymie. Toczy się dalej poprzez wojny dackie, o których opowiadają kopie płaskorzeźb pobliskiej Kolumny Trajana oraz sfinansowane dzięki nim wielkie przedsięwzięcia budowlane takie jak termy, łuki tryumfalne, porty i samo Forum Trajana - również one zilustrowane makietami. W kolejnych salach marmurowe oblicza bliskich Trajanowi kobiet - Plotyny, Marcjany i Matidii uzupełniają głosy w pierwszej osobie opowiadające o roli, jaką odegrały w życiu cesarza i cesarstwa. Zamyka wystawę opowieść o pośmiertnym micie Trajana uznanego przez Grzegorza Wielkigo za "przyzwoitego i miłosiernego, najbardziej chrześcijańskiego spośród pogańskich cesarzy".
Kuratorzy wystawy (C.P. Persice, M. Milella, S. Pastor i L. Ungaro) wykorzystali eksponaty pochodzące z Muzeum Cywilizacji Rzymskiej muzeów i depozytów zagranicznych oraz rzymskich, a także kolekcji prywatnych. Niektóre z nich są eksponowane po raz pierwszy. Bogate użycie multimedów również interaktywnych czynią wystawę atrakcyjną nawet dla najmłodszych.

Włochy Zahy Hadid

23/06/2017 - 14/01/2018

Z okazji rocznicy śmierci Zahy Hadid (1950 - 2016) MAXXI proponuje wystawę mongraficzną poświęconą swojej twórczyni. Irakijka Zaha Hadid była pierwszą kobietą laureatką prestiżowej Pritzker Architecture Prize w 2004 r. Jej światowa kariera rozpoczęła się od zwycięstwa w konkursie na projekt Kurfürstendamm w Berlinie.
Twórczość Zahy Hadid odzwierciedla jej poszukiwana z pogranicza urbanistyki, architektury i designu oraz geografii, architektury i pejzażu. Opierając się na eksperymentalnych technologiach w swoich projektach łączy naturalną topografię z systemem form tworzonych przez człowieka. Płynne, znikające linie jej budowli, ostre kąty, gładkie powierzchnie, rozbite i na nowo złożone bryły zawsze dostosowują się do miejsca, w jakim powstały.
Pod koniec XX wieku Zaha Hadid związała się z Włochami, gdzie do najbardziej znanych jej realizacji, oprócz rzymskiego MAXXI, należy Dworzec Morski w Salerno, wieża Generali w Mediolanie, Messner Mountain Museum w Plan de Corones i dworzec kolejowy Afragola w Neapolu. Projekty, modele, szkice konceptualne tych budowli stanowią jądro wystawy. Ekspozycja przebiega linię rozwoju rewolucyjnej myśli Zahy Hadid, od pierwszych po ostatnie, jeszcze nieukończone realizacje. Część wystawy poświęcono projektom z dziedziny sztuki użytkowej. Całość uzupełniają krótkie filmy o dziesiątkach projektów zrealizowanych przez architektkę na wszyskich kontynentach oraz seria zdjęć Helene Binet wiernej fotografki architektury Zahy Hadid.
Kuratorami wystawy byli Margherita Guccione, Woody Yao.

Picasso. Między kubizmem i klasycyzmem: 1915 - 1925

22/09/2017 - 21/01/2018

Wystawa w Stajniach Kwirynalskich została zorganizowana z okazji stulecia podróży Picassa do Włoch. W roku 1917 J. Cocteau zaprosił Picassa do współpracy przy spektaklu baletowym "Parade" przygotowywanym przez Les Ballets Russes Diagilewa, które od początku wojny miały swoją siedzibę w Rzymie. W pracowni przy via Margutta, ulicy artystów, przy współpracy futurysty F. Depero Picasso projektował scenografie i kostiumy do spektaklu. Picasso spędził we Włoszech tylko dwa miesiące. Okazały się one jednak decydującymi tak w życiu prywatnym, jak artysycznym. Tu poznał primabalerinę Baletów Rosyjskich Olgę Chochłową, swoją pierwszą żonę. Oprócz Rzymu zwiedził Mediolan, Florencję, Neapol i Pompeje. W rezultacie owego Grand Tour odkrył dla siebie wielką sztukę rzymską i etruską, Rafaela i sztukę renesansu, wywodzące się z commedia dell'arte neapolitańskie tradycje i bohaterów, a także futurystyczne fermenty współczenej sztuki włoskiej.
Ekspozycja koncentruje się na wpływie włoskich doświadczeń na twórczość wielkiego kubisty, widoczny w pracach późniejszego okresu. Pochodzące z najbardziej prestiżowych muzeów świata płótna, gwasze, rysunki, szkice, kostiumy sceniczne (około stu eksponatów) dokumentują eksperymenty Picassa z różnymi stylami i gatunkami poczynając od gier dekoracyjnych planów w kolażach okresu przedwojennego (Mężczyzna przy kominku, Mężczyzna siedzący przy stole) po stylizowany realizm czasów współpracy z Diagilewem (Kobiety biegnące po plaży, Trzy kobiety przy fontannie), od martwych natur (Flet Pana) po portrety (Portret Olgi na fotelu, Paul w stroju arlekina).
Wystawa w Stajniach Kwirynalskich znajduje swoją kontynucję w Palazzo Barberini, gdzie na tle wspaniałych dekoracji Pietro da Cortona wyeksponowano kurtynę do baletu "Parade".
Wystawa stanowi część projektu "Picasso - Mediterranée" zainicjowanego w 2015 roku przez Musée Picasso w Paryżu. Jej kuratorami wystawy są Olivier Berggruen i Annunciata von Lichtenstein.

W cieniu piramid. Mastaba dygnitarza Nefera

30/12/2016 - 17/09/2017

Koloseum. Ikona Amfiteatr Flawijski opowiada o sobie

08/03/2017 - 07/01/2018

Od Caravaggia do Berniniego. Arcydzieła włoskiego Seicento w hiszpańskich kolekcjach królewskich

14/04/2017 - 30/07/2017

Spartakus. Niewolnicy i ich właściciele w Rzymie

13/03/2017 - 17/09/2017

Botero

05/05/2017 - 28/08/2017

Giovanni Boldini

04/03/2017 - 16/07/2017

Wystawa w Kompleksie Wiktoriańskim poswięcona jest wielkiemu protagoniście włoskiej i francuskiej Belle Époque, który swoimi portretami uwiecznił najpiękniejsze kobiety wyższych sfer Paryża tego okresu.

Manzù. Dialogi o duchowości z Lucio Fontaną

8/12/2016 - 5/03/2017

Wystawa poświęcona jest dwóm wybitnym protagonistom sztuki włoskiej XX wieku - malarzowi i rzeźbiarzowi Lucio Fontanie i rzeźbiarzowi Giacomo Manzù, artystom bardzo odmiennych, których twórczość spotkała się w tematyce wrót kościelnych. Wystawa ma dwie siedziby. Prace L. Fontany wystawione są poza Rzymem w Museo Giacomo Manzù w miejscowości Ardea, dzieła Manzù gości zaś Zamek Świętego Anioła.
Giacomo Manzù (1908-1991), po okresie młodzieńczej fascynacji prymitywizmem i impresjonizmem, przystąpił do silnie polityzującej mediolańskiej Grupy Corrente, która jednoczyła artystów pragnących wyjść z narzuconej przez faszyzm izolacji kulturalnej i głosiła prawo do wolności i indywidualizmu w sztuce. W swoich pracach, często o tematyce religijnej, oskarżał okrucieństwa totalitaryzmu i wojny. Pomimo swego deklarowanego agnostycyzmu i sympatii komunistycznych między swoimi przyjacółmi miał kardynałów i był osobistym przyjacielem papieża Jana XXIII. Nie przypadkiem do najważniejszych prac Manzù należy rozpoczęta w 1948 seria Kardynałowie.
Celem wystawy jest ukazanie religijnego aspektu laickiej twórczości Manzù. W sugestywnej oprawie szesnastowiecznych apartamentów papieskich Zamku wystawionych jest kilka wersji Zdjęcia z krzyża i Ukrzyżowania z serii Chrystus naszego człowieczeństwa ropoczętej w 1939 roku. Sala Apollina gości hieratyczne figury z serii kardynałów. Osobna część wystawy została poświęcona projektom drzwi do katedr w Rotterdamie (1965-1968) i Salzburgu (1955-1958) oraz Bazyliki Św. Piotra w Rzymie (1947-1964). Naturalnym dopełnieniem wystawy są zatem zrealizowane Drzwi Śmierci w Bazylice.

Muzeum Uniwersalne Od idei Napoleona po Canovę

16/12/2016 - 12/03/2017

Był styczeń 1816, kiedy Rzym, podobnie jak inne włoskie miasta, pokłonił się powracającym z Francji swoim arcydziełom. Między 1796 a 1814, w trakcie napoleońskich kampanii wojennych na włoskich terytoriach zostały zagrabione setki dzieł sztuki. W rezultacie likwidacji klasztorów i zamknięcia kościołów opuściły je tysiące obrazów i rzeźb. W koncepcji Napoleona najcenniejsze z nich miały stać się jądrem powstającego właśnie Muzeum Luwr. Owo Muzeum Uniwersalne miało być apoteozą nowego porządku politycznego Europy i estetycznym symbolem zdobyczy terytorialnych.
Po upadku Imperatora, na Kongresie Wiedeńskim, dzięki staraniom wielkiego rzeźbiarza Antonia Canovy (jego gipsy Mars i Wenus oraz Wenus Italijska na wystawie ) zdecydowano, że dzieła powinny zostać zwrócone. Nie wszystkie jednak powróciły na swoje historyczne miejsca. Część z nich ustanowiła zalążki takich muzeów jak mediolańska Brera, wenecka Accademia, czy bolońska Pinacoteca.
Wystawa w Stajniach Kwirynalskich prezentuje tylko niektóre z dzieł, jakie powróciły, ale są między nimi takie cymelia jak Wenus Kapitolińska, Portret Leona X z Kardynałami G. de Medici i L. de Rossi Rafaela, Rzeź niewiniątek Guido Reni, Wniebowzięcie Tycjana obok obrazów Perugina, Pinturicchia, Correggia, Carraccich, Domenichina, Guercina.

Artemisia Gentileschi i jej epoka

30/11/2016 - 08/05/2017

Wystawa w pałacu Braschi proponuje nowe spojrzenie na dzieło Artemizji Gentileschi (1593-1653). Od momentu jej "odkrycia" przez krytykę w połowie XX wieku jej twórczość zwykło się interpretować poprzez tragiczne wydarzenia jej osobistego życia. Stała się bohaterką książek, symbolem walk feministek lat siedemdziesiątych jako kobieta z żelaza walcząca o swoje prawo do bycia. Jej pełne pasji Magdaleny, Zuzanny, Judyty, Estery, Jaele łatwo utożsamić z autorką skrzywdzoną, zhańbioną, pragnącą zemsty za swoją krzywdę.
Artemisia Lomi Gentileschi (1593-1653) była córką uznanego malarza pierwszego pokolenia caravaggionistów, Orazia Gentileschi. We wczesnej młodości została zgwałcona przez swego nauczyciela perspektywy, malarza A. Tassi, któremu wytoczono upokarzający dla Artemizji proces. W konsekwencji Artemizja musiała wyjść za mąż i opuścić Rzym. W krótkim czasie zdołała utwierdzić się jako malarka - była pierwszą kobietą przyjętą do Akademii Rysunku we Florencji.
Życie i twórczość Artemizji związało się z trzema miastami - Florencją, Rzymem i Neapolem. Pracowała dla najznakomitszych mecenasów - Kosmy II Medici, Karola I Stuarta, neapolitańskich Burbonów. Do grona jej przyjaciół należał Galileusz.
Wystawa prezentuje twórczość Artemizji w kontekście środowisk artystycznych, w jakich tworzyła. Obok obrazów jej pędzla są wystawione również obrazy takich malarzy jak C. Allori, S. Vouet, O. Gentileschi, G. Baglione, F. Guarino, M. Stanzione oraz J. de Ribera, którzy traktowali podobne tematy. Chronologiczny układ wystawy jasno ilustrują rozwój malarki od wczesnego caravaggionizmu ku klasycyzmowi i koloryzmowi oraz jej niepowszedni talent narracyjny i dramatyczny. Bogaty wybór obrazów ukazuje Artemizję jako wybitną artystkę niemającą niczego do pozazdroszczenia swoim kolegom. Malarkę, która, wbrew literackim interpretacjom, zapewne nie czuła się ofiarą.
Imieniem Artemizji Gentileschi został nazwany odkryty w 1987 roku asteroid.

Picasso images. Dzieła, artysta, postać.

14/10/2016 - 19/02/2017

Wystawa w Ara Pacis w oryginalny sposób przedstawia dwa oblicza największego artysty XX wieku. Pierwsze - Pablo Picasso, człowiek i artysta: kilka serii fotografii ilustruje fakty z życia prywatnego oraz proces kreacji artystycznej. Drugie oblicze - Picasso autor swojego wyobrażenia jako postaci publicznej.
Bogata kolekcja zdjęć sięgających po wczesne dzieciństwo jeszcze z XIX w. - w sumie około 200 - uzupełnia około 30 grafik, malowideł i rzeźb pochodzi z Musée national Picasso w Paryżu.
Intencją wystawy jest analiza stosunku Picassa do fotografii. Artysta posługiwał się nią jako instrumentem badania realnego świata i narzędziem w procesie twórczym, ale też jako środkiem dokumentującym fazy powstawania poszczególnych dzieł.
Fotografia była dla Picassa również płaszczyzną współpracy i konfrontacji z zawodowymi fotografami takimi jak Brassaï, jego partnerka Dora Maar, ale także Robert Capa, Henri Cartier-Bresson, Lucien Clergue, David Douglas Duncan, Robert Doisneau i Edward Quinn. Poprzez nich, razem z nimi Picasso wykreował, wylansowaną przez światową prasę, wizję swojej osoby, swojego mitu.

LOVE. Sztuka współczesna spotyka miłość

29/09/2016 - 19/02/2017

Z okazji swojego dwudziestolecia jako przestrzeni ekspozycyjnej Chiostro del Bramante miłośnikom sztuki nowoczesnej proponuje wystawę o charakterze międzynarodowym poświęconą miłości. Po raz pierwszy w Rzymie wystawione są razem prace najważniejszych współczesnych artystów, między którymi są sławy takie jak Andy Warhol (One Multicoloured Marilyn).
Wystawa traktuje temat uniwersalny, od zawsze interpretowany przez sztukę, jakim jest miłość. Posługując się różnymi środkami plastycznego wyrazu i emocjonalnego oddziaływania - tradycyjne akwarele i rzeźby, instalacje i kompozycje z wszelakich materiałów, montaże filmowe, fotografie, dźwięk - artyści poruszają różnorakie aspekty wrażliwości odbiorców, opowiadając o miłości w jej wielorakich odcieniach i przejawach. Znajdujemy miłość dziecięcą (Marc Quinn; Kiss) i miłość macierzyńską (Vanessa Beecroft), miłość szczęśliwą, odrzuconą, transgresywną, miłość do osób, idei (Francesco Vezzoli; Self Portrait as Apollo del Belvedere’s (Lover)), rzeczy (Yayoi Kusama; All the Eternal Love I Have for the Pumpkins). Ponieważ jednak prawdziwym protagonistą ma być publiczność, wyznaczono specjalne obszary, gdzie każdy może zostawić swój znak, uczestniczyć nie tylko odbiorca gotowego dzieła, ale także jako komentator i twórca.
Nowością jest przygotowany przez organizatorów (kurator Danilo Eccher) przewodnik audio w pięciu wersjach do wyboru, które interpretują wystawione prace z punktu widzenia pięciu komentatorów - pani w średnim wieku, dojrzałego mężczyzny, młodego karierowicza, dziewczyny z sąsiedztwa i... pieska.
Wystawa dla wszystkich, lekka w odbiorze, eklektyczna, nieco trącąca kiczem.
Obecni artyści: Andy Warhol, Vanessa Beecroft, Francesco Clemente, Nathalie Djurberg, Francesco Vezzoli, Joana Vasconcelos, Robert Indiana, Yayoi Kusama, Tracey Emin , Mark Manders, Gilbert & George, Tom Wesselmann, Ragnar Kjartansson, Hans Berg, Tracey Moffatt, Marc Quinn, Ursula Mayer.

Szesnaste Quadriennale Sztuki Inne mity, inne czasy

13/10/2016 - 08/01/2017

Szesnaste Quadriennale Sztuki w Palazzo delle Esposizioni stanowi przegląd najnowszych tendencji we włoskiej sztuce współczesnej lat dwutysięcznych. Jej protagonistami są nowi artyści i kuratorzy wystaw oraz już uznani artyści, których idee zdecydowały o kierunkach nowych poszukiwań i dyskusji artystycznych włoskich i międzynarodowych.
Wystawa Inne czasy, inne mity jest podzielona na dziesięć sekcji powierzonych dziesięciu młodym kuratorom. Każda sekcja traktuje odrębny temat, odmienną metodę i inne podejście artystyczne. Uczestniczy w Quadriennale 99 twórców ze 150. pracami, z których większość została przygotowana specjalnie na rzymską ekspozycję.
Quadriennale bogato uzupełnia Fuori Quadriennale (Poza Quadriennale) odbywające się w ponad trzydziestu innych siedzibach.Tę część imprezy stanowią dodatkowe wystawy, instalacje, konferencje i spotkania organizowane przez publiczne jak i prywatne galerie, fundacje i inne instytucje zajmujące się promocją sztuki nowoczesnej. Wyjątkową siedzibę stanowią Palatyn i Forum Romanum, gdzie w dialogu ze starożytnością, ponad trzydziestu artystów z różnych krajów przedstawia swoje prace pod wspólnym tytułem PAR TIBI ROMA NIHIL (Nic, jak Ty, O Rzymie!)

Correggio i Parmigianino. Sztuka w Parmie XVI wieku

12/03/2016 - 26/06/2016

Wystawa w Stajniach Kwirynalskich zestawia ze sobą twórczość dwóch wielkich malarzy renesansowych - Antonia Allegri zwanego Correggio (1489-1534) i Francesca Mazzoli zwanego Parmigianino (1503-1540). Dzięki ich niezwykłym talentom miasto Parma stało się jednym z najważniejszych ośrodków artystycznych, zdolnym konkurować z takimi centrami jak Rzym, Florencja czy Wenecja.
Chronologiczne uporządkowanie wystawionych dzieł pozwala prześledzić rozwój artystyczny obu mistrzów. Przy tym wybór obrazów Correggia (Madonna Barrymore, Portret damy, Noli me tangere, Wychowanie Amora i inne) wyakcentowuje nadzwyczajny ładunek emocjonaly i sentymentalny jego obrazów poświęconym tematyce tak religijnej jak mitologicznej. Dziełom Parmigianina zaś obce są studia emocjonalne. Charakteryzuje je poszukiwanie eleganckich form, lśniący kolor i pewna nerwowość, które są symptomami rodzącego się właśnie manieryzmu (Nawrócenie Szawła, Madonna di San Zaccharia.
Talent Parmigianina najpełniej wyraził się w dziedzinie portretu, którego stał się absolutnym mistrzem (Niewolnica turecka z Parmy, Antea z Neapolu. Jego portrety znanych i nieznanych osobistości należą do najbardziej wyrafinowanych i tajemniczych dzieł XVI wieku.
O ile wiele łączy malarstwo Correggia i Parmigianina - dla Parmigianina Correggio był mistrzem, do którego sięgał nie tylko w początkach swojej kariery - o tyle odmienny był ich stosunek do rysunku. Correggio traktował rysunek w sposób wyłącznie funkcjonalny. Natomiast dla Parmigianina rysowanie było zgoła obsesyjną potrzebą i pozostawił po sobie ogromne dziedzictwo w tej dziedzinie.
Wystawę uzupełniają prace artystów mniej znanych - M Anselmi, F. M. Rondani, G. Mazzola Bedoli, G. Gandini del Grano, którzy działając w tym samym czasie w Parmie pozostawali pod wpływem wielkich mistrzów.
Eksponaty pochodzą międzi innymi z National Gallery of Art w Waszyngtonie, Ermitaża, Prado, The National Gallery w Londynie, Ufficjów i innych prestiżowych kolekcji.

Botero. Droga Krzyżowa. Męka Pańska

13/02/2016 - 1/05/2016

Po Panamie, Nowym Yorku, Lizbonie i Palermo z Museo De Antioquia w Medellin przybywa do Palazzo delle Esposizioni wystawa obrazów (27) i rysunków (34) Fernando Botero. Cykl poświęcony pasji Chrystusa zrealizowany w latach 2010 - 2012 kolumbijski artysta podarował swemu rodzinnemu miastu z okazji swojej osiemdziesiątej rocznicy urodzin. Do dziś osobiście zajmuje się organizacją tournée wystawy po całym świecie.
Lekceważony przez znawców, ale kochany przez publiczność Botero w swojej twórczości szuka tematów przyjemnych i miłych dla oka w przekonaniu, że odbiorca w kontakcie dziełem sztuki najpierw przeżywa estetyczną przyjemność piękna, a później, z czasem dostrzega również ukryty dramat. Kusząca kolorystyka, nieporuszone, rozszerzone i zmysłowe formy, niezmącony spokój, ktore charakteryzują twórczość Botero odnajdujemy również w serii Via Crucis. Tu jednak malarz konfrontuje się z całą historyczną tradycją ikonograficzną, jaką jest Męka Pańska, co stanowi zwrot w jego twórczości. Zwykły mu krytycyzm i ironię zastępuje statyczna, surrealna atmosfera samotnej rozpaczy, bólu i niesprawiedliwego cierpienia.

TOULOUSE-LAUTREC

4/12/2015 - 8/05/2016

Wystawa litografii Henri de Toulouse-Lautrec'a w pomieszczeniach ekspozycyjnych Ara Pacis, w pełni ilustruje nonkonformizm sztuki i osoby autora.
Arystokrata zafascynowany życiem klas niższych stał się duszą paryskiej dzielnicy rozrywki, jaką był Montmartre okresu Belle Époque. Malarz z nieukrywaną empatią opowiada o wielkich gwiazdach i bezimiennych bywalcach nocnych lokali, teatrów, kabaretów i domów publicznych.
W opozycji do impresjonizmu pasjonuje się osobami, dla których tło stanowi tylko akcesoryjne dopełnienie. Nawet kiedy przedstawia wyścigi konne na Longchamp, przejażdżki do Lasku Bulońskiego czy wycieczki morskie, ogranicza się do pojedyńczych, ale wyraźnie scharakteryzowanych obiektów. Nie interesuje go analiza koloru, światła tak ważne dla impresjonistów. Za pomocą kilku linii syntetycznie oddaje istotę opisywanej sytuacji. Dlatego jego sztuce znakomicie odpowiadała litografia - technika, która polega na odcisku z kamiennej płyty. Niektóre z wystawionych grafik ukazują kolejne fazy nakładania płaskich jednolitych kolorów oraz innowacje (nakrapianie) wprowadzone przez Toulouse-Lautrec'a (m.in. Pasażerka z kabiny 54).
Tą samą techniką posługiwał się Toulouse-Lautrec również tworząc plakaty - uważany jest za mistrza tej nowej w XIX wieku sztuki. W Muzeum Ara Pacis można zobaczyć 8 z 30 dziś powszechnie znanych plakatów (m. in. Jane Avril w Jardin de Paris, „Ambassadeurs”: Aristide Bruant, Anglik w Moulin Rouge). Eksponowane są również okładki płyt i książek dziś będące już wielkimi rzadkościami. Wystawę uzupełnia kilka filmowych nagrań spektakli z gwiazdami uwiecznionymi przez Toulouse-Lautrec'a.
Wystawione dzieła (170) pochodzą z Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie.

Symbola. Władza symboli

16/10/2015 - 15/04/2016

Imponujące ruiny Stadionu Domicjana, nad którym rozciąga się barokowy Plac Navona, stanowią oprawę dla niewielkiej wystawy na temat symboli i języka wyobrażeń starożytnego świata. Poprzez liczne drobne eksponaty (datujące się między IX w. p n. e.. a IV w. n.e.) - ekskluzywne naczynia, przedmioty wotywne, monety, przedmioty codziennego użytku - przedstawiony został pewien zbiór symboli, który dziś możemy przełożyć na język opowiadający o myśli i obyczajach społeczeństw, w jakich były używane.
Wyjątkowość wystawy polega na tym, że wszystkie, pokazane po raz pierwszy eksponaty, pochodzą z nielegalnych wykopalisk i zostały zasekwestrowane przez Służbę Finansową, w której depozytach na stałe się znajdują.

Impresjoniści tête à tête

15/10/2015 - 21/02/2016

W ramach utrwalonej już współpracy z paryskim Musée d’Orsay Kompleks Wiktoriańskiproponuje kolejną serię dzieł impresjonistów francuskich. Sześćdziesiąt obrazów artystów takich jak Manet, Renoir, Degas, Bazille, Pisarro, Cézanne, Boldini i innych ukazuje paryską społeczność na etapie wielkich przemian społecznych, kulturowych i artystycznych, których świadkami i bohaterami byli impresjoniści.
Odrzuciwszy dostojne tematy dotychczasowego malarstwa - historię, religię, mitologię - za przedmiot swojego malarstwa przyjęli fakty z codziennego życia nowoczesnego miasta uchwycone w ulotnych migawkach. Poprzez oblicza, ubrania, akcesoria i pozy portretowanych przyjaciół artystów, literatów i polityków, krewnych i dzieci jawi się całe środowisko oraz kontekst społeczny, w jakich działali.
Między prezentowanymi obrazami są autentyczne ikony impresjonizmu - Huśtawka Renoira, Balkon Moneta Portret kobiety z maszynką do kawy Cézanne'a.
Kolekcję płócien uzupełniają rzeźby Rodina, Degasa, Troubetzkoy'a i M. Rosso.

Słodkie życie? Od secesji do włoskiego designu 1900 - 1940

16/10/2015 - 17/02/2016

Impresjoniści i współcześni Arcydzieła Phillips Collection w Waszyngtonie

16/10/2015 - 14/02/2016

Henry Moore

24/09/2015 - 10/01/2016

Henry Spencer Moore (1898-1986) jeden z ojców abstrakcjonizmu niegeometrycznego na przestrzeni czterdziestu lat dominował światową scenę artystyczną. Do końca życia uważany był, tak przez krytykę jak przez szeroką publiczność, za najbardziej wpływowego rzeźbiarza swojej epoki. Jego dzieła do dziś należą do najdrożej sprzedawanych. Odnowił język plastyczny rzeźby, której istotą była dla niego pełna trójwymiarowość osiągana drogą płynnych przejść między pustymi i pełnymi, wklęsłymi i wypukłymi formami przestrzeni rzeźbiarskiej w kontakcie z naturalnym otoczeniem.
Wystawa w Termach Dioklecjana na przykładach niektórych spośród najbardziej znanych rzeźb i prac graficznych Moore'a (w sumie 75) wyczerpująco przedstawia jego twórczy rozwój koncentrując uwagę na najdroższych jemu tematach – matka i dziecko, leżące postaci.
Całość uporządkowana jest według pięciu kluczowych tematów: "Eksploracja nowoczesności" (Stojąca kobieta z 1924 r.) ukazuje inspiracje sztuką współczesnych mu Brancusi, Picassa, Modiglianiego i surrealistów oraz, ich śladem, sztuką prymitywną (Maska); "Wojna i pokój" to obszerny zbiór grafik powstałych w londyńskim metrze podczas nazistowskich nalotów (Rysunki ze schronów); "Matka i dziecko" – temat uniwersalny będący, według słów Moore'a jego obsesją; "Postać leżąca" – nić przewodnia i znak fabryczny całej jego twórczości, wielokrotnie, przez całe życie reinterpretowany; "Rzeźba w miejscach publicznych" – modele przygotowawcze i monumentalne rzeźby wykonywane dla ważnych międzynarodowych instytucji (Energia atomowa,Leżąca figura dla siedziby UNESCO, berliński Łucznik).
Wystawę uzupełnia dokumentalny film, w którym Moore opowiada o Piecie Rondanini Michała Anioła.
Prace pochodzą m. in. z londyńskiej Tate Gallery, weneckiej kolekcji Peggy Guggenheim.
Niewątpliwego splendoru dodają wystawie wspaniałe sale starożytnych term.

BALTHUS

24/10/2015 - 31/01/2016

Balthus, wlaściwie Balthasar Kłossowski de Rola urodził się w Paryżu. Ojciec Polak był znanym krytykiem sztuki, matka Rosjanka była malarką. Wyrastał w Niemczech i Szwajcarii pod silnym wpływem późniejszego partnera matki, poety R. M. Rilke oraz współczesnych niemieckich kierunków artystycznych. "Skazany", żeby być artystą studiował w Paryżu. Sam życiorys Balthusa tłumaczy charakter i tematykę jego twórczości.
Rzymska monografia odzwierciedla głęboki wpływ, jaki na malarza wywarła pierwsza podróż do Włoch i spotkanie z wielkim mistrzem renesansu Piero della Francesca. Odtąd obok typowych elementów kutury mitteleuropejskiej twórczość Balthusa zawsze będzie charakteryzować specyficzne dla włoskiej tradycji artystycznej rygor i jasność logiczna.
Rozpoczynając od pierwszych płócien (Ulica), geometrycznych i statycznych, retrospektywa prowadzi poprzez tematy, jakie towarzyszyły Balthusowi przez całe życie: wątki dziecięce (Les enfants Blanchard), wpływy literackie (ilustracje do Wichrowych Wzgórz E. Brontë), spotkania intelektualne (projekty kostiumów i scenografii do sztuk w reżyserii A. Atraud), akty kobiece i dziewczęce (La toilet de Chathy), erotyzm (La lecon de guitar). Motywem przewodnim obrazów jest kot - świadek i obserwator świata Balthusa (Le roi des chats).
Wystawa, zorganizowana z okazji piętnastej rocznicy śmierci artysty, ma dwie siedziby: Stajnie Kwirynalskie goszczą Retrospektywę, Villa Medici (Akademia Francuska) gości L'Atelier, część poświęconą metodzie i procesowi twórczemu ukazanym poprzez prace powstałe w ostatnich siedemnastu latach życia Balthusa, kiedy był on dyrektorem Akademii.
Obie ekspozycje obejmują około dwustu obrazów, rysunków i fotografii pochodzących z najbardziej prestiżowych kolekcji europejskich i amerykańskich.

Rafael, Parmigianino, Barocci. Metafory spojrzenia

02/10/2015 - 10/01/2016

Parmigianino (1503 – 1540) i Barocci (1535 - 1612) przyjechali, każdy w swoim czasie do Rzymu, żeby studiować sztukę Rafaela. Parmigianino od razu został okrzyknięty nowym Rafaelem. Uważano jeszcze przez dziesiątki lat, że w niego wcieliła się dusza przedwcześnie zmarłego artysty. Barocci był powszechnie uznawany za spadkobiercę wielkiego mistrza, ponieważ, jak on, pochodził z Urbino. Rafael dla obu, jak i dla wielu malarzy owej epoki pozostawał wzorem doskonałości.
Wystawa w Muzeach Kapitolińskich przedstawia bogatą próbę obfitej twórczości graficznej trzech malarzy. Bogaty wybór rysunków i grafik ukazuje, jak z perspektywy minionego czasu Parmigianino i Barocci postrzegali Rafaela - w jaki sposób motywy ikonograficzne i tematy Mistrza odzwierciedliły się w oryginalnej twórczości jego następców i jak patrząc na sztukę Rafaela szukali i odnaleźli samych siebie.
Obok licznych grafik i rysunków pochodzących m. in. z Uffiziów, British Museum, wiedeńskiej Albertiny prezentowane są również autoportrety Rafaela i Barocci, a także Odpoczynek na drodze do Egiptu oraz Zawiastowanie Barocci ze zbiorów watykańskich.

Matisse. Arabesque

05/03/2015 - 21/06/2015

W salonach Stajni Kwirynalskich równolegle z pracami Henri Matisse'a (1869-1954) eksponowane są afrykańskie i azjatyckie ceramiki, tkaniny, rysunki i maski. Intencją wystawy bowiem jest przedstawienie wpływu, jaki na twórczość malarza wywarła sztuka Afryki oraz Dalekiego i Bliskiego Wschodu, pogłębiana przez artystę poprzez liczne podróże jak i głośne w owym czasie wystawy. Studium odległych od europejskiej kultury sztuk dekoracyjnych pozwoliło artyście w nowy sposób pojąć i przedstawić przestrzeń malarską, odległą tak od rygorów tradycyjnej perspektywy jak od kubistycznej dekompozycji formy. Arabeski, geometryczne zawiłości obfitujące w sztuce bizantyjskiej na równi z rosyjskimi ikonami oraz malowidłami włoskich prymitywów zostały przez Matisse'a przełożone na nowe schematy kompozycyjne, które lekceważąc naturalne formy, tchną tak egzotyczną baśniowością jak zachodnią abstrakcją.
Specjalna część wystawy poświęcona jest fascynacji Matisse'a dziedziną tkanin dekoracyjnych, która znalazła swój wyraz we współpracy malarza z Baletami Rosyjskimi S. Diagilewa - Matisse wykonał dekoracje i kostiumy do baletu Le chant du Rossignol z muzyką I. Strawińskiego.
Wystawione prace (obrazy, rysunki kostiumy teatralne - w sumie 90 eksponatów) obejmują cały okres twórczości Matisse'a. Niektóre z wystawionych dzieł

Chagall. Love and Life

26/03/2015 - 26/07/2015

W roku trzydziestej rocznicy śmierci Marca Chagalla ( Moishe Segal, 1887-1985), jednego z najbardziej nowatorskich artystów ubiegłego stulecia, Chiostro del Bramante proponuje wystawę poświęconą dwóm fundamentalnym wątkom jego twórczości i życia. Love and Life to liryczna wizualna opowieść o wielkiej miłości Chagalla do swojej pierwszej żony Belli Rosenfeld i do rodzinnego Witebska, który w pracach Chagalla wciela cały jego bagaż kulturowy (Ponad Witebskiem, Święto Sukkot). W licznych ilustracjach do książek Belli odnajdujemy powtarzające się, należące do tradycji żydowskiej symbole: kogut, kozioł, szałas, Tułacz czy skrzypek, które powtórzą się w litografiach, gwaszach, akwarelach przeznaczonych do francuskiego wydania Biblii. Również wybór wystawionych obrazów podkreśla te dwa głębokie uczucia malarza, które przeplatały się przez całe jego długie życie. Jedno to prywatna, kameralna i pełna kolorów miłość do żony ( Para zakochanych i kwiaty, Para zakochanych z kogutem, Przechadzka). Drugie zaś to wielka miłość do swojego narodu, jego obrzędowości, tradycji i historii, czasem wyrażana środkami chrześcijańskiej ikonografii (Ukrzyżowanie).
Wystawione dzieła (150) pochodzą z Israel Museum w Jerozolimie. Obok ilustracji do książek Belli Rosenfeld, Autobiografii oraz Biblii Vollarda, są także akwaforty do Martwych dusz N. Gogola oraz Bajek J. de La Fontaine’a.

Książę snów

16/02/2015 - 12/04/2015

Prawdziwą delicją dla miłośników sztuki manieryzmu jest prezentowana w pałacu Kwirynalskim wystawa arrasów czołowych przedstawicieli manieryzmu florenckiego, takich jak Jacopo Pontormo, Agnolo Bronzino i Francesco Salviati.
Tapiserie były zamówione przez Wielkiego Księcia Toskanii Kosmę I Medyceusza i utkane w latach 1546 -1553 przez flamandzkich mistrzów - Nicolasa Karchera i Jana Rosta w utworzonej w tym celu, jednej z pierwszych we Włoszech, manufakturze.
W 1871 roku, gdy Rzym stał się stolicą zjednoczonych Włoch, cykl pomyślany jako nierozdzielna całość został robity - część tkanin pozostała we Florencji, a część posłużyła do udekorowania pałacu Kwirynalskiego, nowej siedziby króla Wiktora Emanuela II.

Po raz pierwszy, po stu pięćdziesięciu latach owe arcydzieła sztuki tkackiej zostały ponownie zestawione i odzyskały swój pierwotny sens. Sala Kirasjerów pałacu prezydenckiego, gdzie wystawione są świeżo odrestaurowane arrasy, przeobraziła się w Salon del Duecento florenckiego Palazzo Vecchio, dla której arrasy były wykonane. Dwadzieścia wielkich tkanin opowiada o historii biblijnego Józefa, syna Jakuba. Kosma widział w niej alegorię historii swojego rodu, który, tak jak Józef, zdradzony i wygnany, dzięki zdolnościom pozyskawszy władzę, umiał okazać się wielkodusznym. Od maja wystawa przeniesie się do Mediolanu i będzie głównym wydarzeniem artystycznym Expò 2015.

Od Gurecina do Caravaggia

25/09/2014 - 08/02/2015

Wystawa w pałacu Barberinich została przygotowana z okazji stulecia urodzin Denisa Mahona angielskiego kolekcjonera i historyka sztuki. Sir Denis Mahon całe swoje życie poświęcił włoskiemu Seicento i wielką jego zasługą było obalenie ruskinowskiego mitu głoszącego, że prawdziwa sztuka skończyła się wraz z XVI wiekiem.
Antychronologiczny tytuł i układ wystawy: Od Guercina do Caravaggia odpowiada chronologii badań Mahona - wystawa prowadzi od Guercina, pierwszej i nigdy nie zarzuconej pasji Mahona, poprzez Domenichina (m. in.Magdalena niesiona do nieba), Guida Reni (m. in. Atalanta i Hippomenes), Carraccich (m. in. Autoportret z Ojcem Annibale), Poussina po Caravaggia (m. in. Judyta i Holofernes). Trzon ekspozycji stanowią obrazy, które pierwotnie składały się na prywatną kolekcję Mahona i zostały przezeń podarowane instytucjom publicznym. Jest między nimi, obok licznych innych obrazów Guercina, również ulubiony obraz Mahona Madonna z wróbelkiem. Inne dzieła - w sumie jest ich ponad 40 - pochodzą muzeów włoskich, angielskich oraz Ermitaża. Spis wystawionych dzieł

Gladiatores i zawody sportowe

25/09/2014 - 30/03/2015

Stadion Domicjana , obszar archeologiczny znajdujący się pod barokowym Placem Navona, gości wystawę poświęconą ars gladiatoria, należącej do najpopularniejszych rozrywek starożytnych rzymian.
Na wystawie nie ma oryginałów. Eksponaty to 350 wiernych, w niektórych wypadkach zrealizowanych na podstawie starożytnych matryc, kopii zbroi, hełmów, mieczy, nagolenników i innych akcesoriów sztuki gladiatorskiej. Wystawa pozwala prześledzić, jak kształtował się i zmieniał ekwipunek poszczególnych kategorii gladiatorów między IV w. p n. e.. a II w. n.e., poczynając od wystawianego na arenę zwykłego jeńca wojennego, który później przeobrazi się w gladiatora Mirmidiona walczącego w uniformie żołnierza innego narodu, po prawdziwego profesjonistę, którego sława nie znała granic.
Bogate didaskalia w języku włoskim i angielskim pomagają pojąć różnice pomiędzy różnymi klasami gladiatorów oraz reguły, jakim byli podporządkowani. Właśnie budowniczy Stadionu, imperator Domicjan, który sam lubił produkować się na amfiteatralnej arenie, stworzył pierwszy prawdziwy kodeks gladiatora.
Walki gladiatorskie odbywały się w Koloseum. Kiedy jednak w II w. Koloseum było przebudowywane, areną był Stadion Domicjana.

Tiepolo: barwy rysunku

03/10/2014 - 18/01/2015

Wystawa w Muzeach Kapitolińskich przedstawia jednego z najbardziej błyskotliwych bohaterów europejskiej sceny artystycznej XVIII wieku - Giambattistę Tiepolo (1696-1770). Ojciec i synowie, Giandomenico i Lorenzo, Tiepolo zasłynęli jako twórcy iluzjonistycznych, pełnych światła i ciepłych kolorów dekoracji zdobiących pałace Wenecji, Würzburga, Madrytu i muzea całego świata. Ogromna produkcja była możliwa dzięki intensywnej, nie zaniedbującej najmniejszych szczegółów pracy przygotowawczej. Ten aspekt twórczości Tiepolo i jego pracowni, która była ostatnim znaczącym weneckim atelier malarskim, jest przedmiotem wystawy w salach Muzeów Kapitolińskich. Wyważony wybór szkiców, rysunków, rycin genialnego rysownika, jakim był Tiepolo pozwala przyjrzeć się kluczowym elementom, jakie składały się na przyszły fresk: idea, sugestywne oświeltenie, iluzja przestrzeni, narracja.
Cztery sekcje, na jakie podzielona jest wystawa skupiają uwagę na czterech aspektach twórczości tego ostatniego z wielkich mistrzów weneckiego malarstwa dekoracyjnego, które złożyły się na jego sukces: różnorodność ekspresji, karykatura i egzotyka, natura i mit oraz dekoracja i design.

Memling. Renesans flamandzki

11/10/2014 - 18/01/2015

Nowa ambitna inicjatywa Stajni Kwirynalskich, stawia sobie za cel zaprezentowanie, po raz pierwszy we Włoszech, wyczerpującego przeglądu dzieł Hansa Memlinga (1435-1494).
Po śmierci mistrza Rogiera van der Veydena, od którego wiele zaczerpnął, należący do drugiej generacji malarzy flamandzkich Memling zajął miejsce czołowego malarza miasta Bruges, które było nie tylko finansowym, ale i artystycznym sercem Niderlandów.
Monografia w salonach Scuderie uwydatnia wszystkie aspekty twórczości Memlinga poczynając od monumentalnych obrazów ołtarzowych, poprzez liczne pełne liryzmu i harmonii wytworne Madonny z Dzieciątkiem, kończąc na małych składanych przenośnych tryptykach przeznaczonych dla prywatnego kultu religijnego. Szczególe miejsce poświęcono jednak portretowi - rodzajowi, którego Memling był niewątpliwym odnowicielem. Wypracowany przez niego schemat portretu w pozie trzy czwarte na tle pejzażu wywarł silny wpływ na renesans włoski, na takich malarzy jak Leonardo da Vinci, Botticelli i Ghirlandaio.
Duża część wystawionych obrazów pochodzi z kolekcji włoskich, ponieważ bogaci kupcy włoscy tego okresu należeli do głównych klientów Memlinga (dość przypomnieć, że gdański Sąd Ostateczny namalowany był dla florenckiego bankiera), a we Włoszech posiadanie obrazu Memlinga stanowiło status symbol.
Spis wystawionych dzieł

Biblioteka nieskończona Miejsca wiedzy w świecie starożytnym

14/03/2014 - 11/01/2015

Dwa ważne znaleziska archeologiczne opodal Koloseum - Audytoria Hadriana i Templum Pacis Wespazjana - zainspirowały wystawę, której drugorzędnym celem jest zaprezentowanie szerokiej publiczności rezultatów prowadzonych w ostatnich latach wykopalisk. Audytoria cesarza Hadriana to kompleks sal przeznaczonych do publicznej lektury tekstów literackich. Templum Pacis - Forum Pokoju cesarza Wespazjana to wielofunkcyjne centrum obejmujące m. in. kolekcję dzieł sztuki i bibliotekę. Pierwszorzędnym więc celem wystawy jest przedstawienie tych miejsc starożytnego świata, które, tak jak Audytoria i Templum Pacis, przeznaczone były dla celów kulturalnych.
Wystawa zajmuje część drugiej kondygnacji amfiteatru, którego łuki wypełniły imitacje starożytnych szaf bibliotecznych. Nowo znalezione jak i już znane eksponaty, uzupełnione dodatkowo makietami i modelami przedstawiają przybory piśmienne, różne typy książek, sprzęty i meble biblioteczne. Jedna z sekcji wystawy poświęcona jest interesującemu porównaniu najważniejszych bibliotek świata greckiego, które, tak jak słynna biblioteka aleksandryjska, czy pergamońska, były miejscami, gdzie żyli i tworzyli wybitni intelektualiści z bibliotekami rzymskimi, które były dostępne dla każdego.

Arcydzieła Musée d’Orsay

22/02/2014 - 08/06/2014

W salach Kompleksu Wiktoriańskiego, po raz pierwszy w Rzymie, gości paryskie Musée d’Orsay. Niezwykłe dzieła Gauguina, Moneta, Degasa, Sisleya, Pissarra, Van Gogha, Maneta, Corota, i innych impresjonistów zaprezentowane są według porządku chronologicznego. Siedemdziesiąt wystawionych obrazów przedstawiono w pięciu sekcjach. Pierwszą z nich stanowi malarstwo akademickie Salonu Paryskiego stanowiące zalążek kolekcji. Druga sekcja to pejzaże malarzy barbizończyków, które otworzyły drogę impresjonistycznym studiom z natury. Trzecia sekcja poświęcona jest nowej, typowej dla impresjonistów tematyce uwiecznionej w obrazach-migawkach z życia prywatnego i towarzyskiego. Dwie ostatnie sekcje dokumentują dalszy rozwój i konsekwencje przewrotu impresjonistycznego: ewolucję postimpresjonistyczych środków wyrazu - syntetyzm Gaugina, malarstwo symbolistyczne, rozwiązania formalne Nabisa aż po awangardy XX wieku.
Specjalne miejsce na wystawie otrzymała część poświęcona samemu Musée d’Orsay. Opowiada o tym, jak dworzec kolejowy w sercu Paryża przeobraził się w jedno z najbardziej fascynujących muzeów miasta.

Klejnoty impresjonizmu

23/10/2013 - 23/02/2014

W pomieszczeniach ekspozycyjnych Ara Pacis, po raz pierwszy, na jedynej w Europie wystawie, prezentowane są arcydzieła kolekcji impresjonistów i postimpresjonistów waszyngtońskiej National Gallery of Art.
Wystawa proponuje dwa klucze lektury - tematyczny i chronologiczny. Obejmuje okres od Boudina, prekursora impresjonizmu, nauczyciela Moneta po tworzących już w XX wieku Bonnarda i Vuillarda. Na obrazach Cèzanne'a, Maneta, Degasa, Renoira, Gauguina, Van Gogha, Seurata, Pisarra, Sisleya znajdujemy tematy typowe dla impresjonistów: pełne słońca plenery, wyścigi konne, baletnice, martwe natury, liczne portrety i autoportrety artystów i bliskich im kobiet.
Wystawionych 68 obrazów pochodzi z kolekcji A.W. Mellera, która stanowiła zalążek dzisiejszej National Gallery of Art.

August

18/10/2013 - 09/02/2014

"Zastałem Rzym drewnianym, a zostawiłem murowanym" - są to słowa, które pierwszy rzymski cesarz zechciał wyryć w brązie na swoim mauzoleum w Rzymie, by upamiętnić siebie jako wielkiego budowniczego miasta.
Z okazji dwutysięcznej rocznicy śmierci Oktawiana Augusta Stajnie Kwirynalskie przygotowały wystawę prezentującą jego błyskotliwą karierę na tle przeobrażeń Rzymu i Imperium Rzymskiego. Eksponowane dzieła - wszystkie najwyższej wartości artystycznej - pokazują, jak powstawał nowy język w sztuce, która postawiła sobie za cel uświęcenie autorytaryzmu Princepsa. Szeroko zakrojona akcja propagandowa przedstawiała Oktawiana Augusta, jako wszechobecnego ojca i opiekuna - jego portrety trafiały do najodleglejszych zakątków rozciągającego się na cały basen Morza Śródziemnego Imperium, którym władał przez ponad 40 lat (27 p.n.e. - 14 n.e.). Do dziś zachowały się ich setki. W Stajniach obok słynnego portretu Augusta z Prima Porta zestawionego ze swoim pierwowzorem - Doryforosem Polikleta, znajdujemy portret Augusta, jako kapłana, Augusta w pozie heroicznej, Augusta w wieńcu laurowym, w wieńcu dębowym, Augusta w marmurze, w brązie, w kamei - Augusta, którego oblicze musiał znać każdy mieszkaniec Imperium. Portrety członków rodziny cesarskiej oraz jego najbliższych współpracowników dopełniają celebracyjnego obrazu. Klasycyzujący styl sztuki i gusty czasów Augusta ilustrują grupy rzeźbiarskie (m.in. oryginał grecki - frontonowa grupa umierających Niobidów) i płaskorzeźby (dekoracje świątyni Apollina na Palatynie, 11 tablic opowiadających o zwycięstwie pod Akcjum z Kampanii i in.). Dużą atrakcją wystawy jest również kolekcja srebrnych naczyń oraz kamei.
Wystawa została zorganizowana we współpracy z Musée du Louvre, ale eksponaty (200) pochodzą również z muzeów w Londynie, Nowym Jorku, Wiedniu, Kopenhadze, Budapeszcie oraz muzeów włoskich i watykanskich.
Spis wystawionych dzieł

Kleopatra

12/10/2013 - 02/02/2014

Zainteresowanie, jakie budzi niewielka wystawa, której bohaterką jest Kleopatra VII Thea Philopator tłumaczy się jej niezwykłą osobowością. Ostatnia królowa Egiptu (69-30 r. p n. e..) w XXI wieku jawi się postacią nie mniej fascynującą niż dwa tysiące lat temu jawiła się Rzymianom. Wciąż pozostaje nieblaknącą ikoną, z która mierzyły się mieszkanki starożytnego miasta, wielcy dramatopisarze i malarze, reżyserzy, gwiazdy i gwiazdeczki naszych czasów.
Wystawa w Dziedzińcu Bramantego (Chiostro del Bramante) realizuje dwa cele. Z jednej strony chce przedstawić osobę Kleopatry - błyskotliwej, przebiegłej, zdeterminowanej, aczkolwiek nie wyjątkowo pięknej kobiety, która poprzez Juliusza Cezara i Marka Antoniusza na dwadzieścia lat związała ze sobą losy Rzymu. Drugi cel to ukazanie wpływu, jaki dwuletni (46-44 r. p n. e..) pobyt Kleopatry w Rzymie wywarł na obyczajowość miasta. Mozaiki, freski i płaskorzeźby z pejzażami znad Nilu, figury klejnoty jasno świadczą o zakresie wywołanych obecnością Kleopatry zmian, które pozostawią znak i na następnych stuleciach.
Eksponaty (180) pochodzą z muzeów włoskich, watykańskich, londyńskiego British Museum, Musée du Louvre, wiedeńskiego Kunsthistorisches Museum oraz prywatnych kolekcji. Niektóre z nich eksponowane są po raz pierwszy.

Kubiści Kubizm

08/03/2013 - 02/02/2014

Wystawa w Kompleksie Wiktoriańskim analizuje kubizm jako globalny rewolucyjny styl, który powstał w Paryżu, w krótkim czasie podbił całą Europę i do końca pierwszej wojny światowej pozostał synonimem nowoczesności. Pablo Picasso i George Braque w latach 1907 - 1914 stworzyli formalny język, który zatarł granicę pomiędzy sztuką i realnym światem. Ich prace, prace Grisa, Légera, Severiniego i wielu mniej sławnych artystów reprezentują kubizm jako kierunek w sztuce, natomiast inne eksponaty (około 200) uwydatniają znaczenie kubizmu, jako stylu właściwego dla gwałtownie zmieniającego się świata początku wieku. Stylu, który znalazł wyraz w literaturze, teatrze, muzyce, kinie, projektowaniu wnętrz, modzie.
Eksponaty pochodzą z ważnych muzeów europejskich - m.in. Tate, Albert Museum w Londynie, Muzeum Puszkina w Moskwie i Ermitażu, Thyssen-Bornemisza w Madrycie, muzeów amerykańskich - m.in. Guggenheima w Nowym Jorku oraz kolekcji prywatnych.

Tycjan

05/03/2013 - 16/06/2013

Jeszcze za życia Tycjana (1490-1576) jego sława, jako wielkiego malarza i zdolnego dyplmaty, pożądanego przez hiszpański dwór imperialny, dwór papieski i najświetniejsze dwory włoskie, roztaczała się na całą Europę. Tiziano Vecellio należy, jak Leonardo, Rafael czy Michał Anioł, do kategorii tych nielicznych geniuszów, których nazywamy po prostu imieniem. Jego sztuka, tak jak sztuka tamtych, była przez cztery następne stulecia punktem odniesienia dla kolejnych pokoleń malarzy. Dzisiejsze malarstwo nie byłoby tym, czym jest bez Tycjana. Wystawa w Stajniach Kwirynalskich zamyka cykl monograficznych wystaw - od Antonello da Messina, poprzez Belliniego, Lotto i Tintoretta - których wspólnym celem było przedstawienie rewolucyjnej roli malarstwa weneckiego w sztuce europejskiej.
Wybór i zestawienie obrazów pozwala prześledzić rozwój geniuszu Tycjana poczynając od jego pierwszych malarskich doświadczeń w pracowniach Belliniego i Giorgiona (którego poetykę i tonalizm odnajdujemy w Orfeuszu i Eurydyce) i przełomowego spotkania z malarstwem Dürera (Koncert). Monumentalne kompozycje o tematyce religijnej i obrazy alegoryczne pokazują trzydziestoletniego Tycjana jako w pełni dojrzałego malarza, któremu nieobce są odkrycia Michała Anioła i Rafaela. Liczne portrety (m.in. Portret Pawła III, Portret imperatora Karola V z psem, Mężczyzna z rękawiczką) pokazują Tycjana jako niezrównanego psychologa. Z biegiem lat rysunek Tycjana zaczął się rozmywać (Wenus zawiązuje oczy Amorowi, Danae), żywa, harmonijna paleta zubożała na rzecz światłocienia i silnych świateł, by pod koniec życia ograniczyć się do trzech kolorów - białego, czerwonego i czarnego - często nakładanych palcami, wystarczających Tycjanowi do oddania dramatyzmu przedstawianych scen (Ukaranie Marsjasza, Męczeństwo św. Wawrzyńca).
Wystawę w Stajniach uzupełnia Galeria Borghese, gdzie na swoim stałym miejscu pozostaje jedno z najsłynniejszych dzieł Tycjana - Amor Sacro e Amor Profano. Spis wystawionych dzieł

Breughel. Cuda sztuki flamandzkiej

18/12/2012 - 02/06/2013

Eksponowane w pomieszczeniach Dziedzińca Bramantego (Chiostro del Bramante) przy kościele S. Maria della Pace obrazy, grafiki i rysunki artystów wielkiej flamandzkiej dynastii Breughelów pochodzą z muzeów włoskich (Neapol, Mediolan) i zagranicznych (Wiedeń, Tel Aviv, Genewa) oraz kolekcji prywatnych. Prezentują rozwój artystyczny i historię czterech pokoleń tego niezwykłego rodu malarzy działających w XVI i XVII wieku. Twórczość Breughelów szczególnością swojej wizji świata i człowieka zdeterminowała na długi czas rozwój sztuki europejskiej. Wystawione dzieła znakomicie prezentują, wcześniej niewyobrażalne, fantastyczno-realne wizje artystyczne i moralizatorskie Breughelów. Protoplasta rodu, Pieter Breughel Starszy, pod wpływem Hieronimusa Boscha, w swym dziele łączy zdolność obserwacji i reprezentacji, tworzy galerię typów ludzkich, nie ograniczając się do moralizownia. Wychowawcze wartości komizmu i groteski przekazuje synom: Pieterowi Młodszemu i Janowi Starszemu.
Prezentowanych jest około stu dzieł i są między nimi Siedem grzechów głównych H. Boscha, Pejzaż zimowy z łyżwiarzami i pułapką na ptaki i Siedem Uczynków Miłosierdzia P. Brueghela> Młodszego oraz Kuszenie św. Antoniego P. Brueghela Starszego.

Droga Piotra

06/02/2013 - 01/05/2013

Odległy o zaledwie kilkaset metrów od miejsca męczeństwa i grobu św. Piotra Zamek św. Anioła gości niewielką (40 eksponatów) wystawę poświęconą Rybakowi z Galilei. Wystawę zainaugurował sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kardynał Bertone. Jej otwarcie jest jednym z kluczowych wydarzeń Roku Wiary 2013 ogłoszonego przez Benedykta XVI z okazji pięćdziesięciolecia Soboru Watykańskiego II. Rosyjskie ikony, obrazy i rzeźby artystów zachodnioeuropejskich i rosyjskich (Lorenzo Veneziano, Vitale da Bologna, Marco Basaiti, Garofalo, Jan Brueghel, Giorgio Vasari, Georges de La Tour, Guercino, Gerrit van Honthorst, Dirk Van Baburen, Mattia Preti, Guido Reni, Vasilij Dmitrievic Polenov, Eugéne Burnand, Luca Giordano) ilustrują trudną drogę wiary (i braku wiary), którą szedł Szymon-Piotr zanim stał się Piotrem-Opoką Kościoła. Temat wystawy rozumiany jest jako zachęta dla wszystkich - wierzących i niewierzących - do intymnej refleksji nad wiarą. Dzieła datowane od IV do XX wieku, należące do Kościołów zachodniego i wschodniego reprezentują, równolegle z indywidualną historią Apostoła, historię chrześcijaństwa. Idealne dopełnienie wystawy stanowią tarasy Zamku św. Anioła z widokiem na kopułę Bazyliki Piotrowej wzniesionej nad miejscem, gdzie zakończyła się i zarazem na nowo zaczęła droga Piotra. 

Guttuso. 1912 - 2012

05/10/2012 - 03/02/2013

Antologiczna wystawa w Kompleksie Wiktoriańskim obejmuje całokształt twórczości Renato Guttuso (1911 - 1987). Guttuso, baczny obserwator i uczestnik wszystkich aktualnych prądów we włoskiej sztuce XX wieku swoją malarską uwagę dzielił pomiędzy rodzimą Sycylią i Rzymem, z którym związał 50 lat swego twórczego życia. Miał niezwykłą zdolność nawiązywania głębokich i wzajemnie zapładniających stosunków z innymi artystami tworzącymi w innych dziedzinach - do grona jego ścisłych przyjaciół należeli Picasso, Manzū i Moore, ale też Moravia, Neruda, Montale i Pasolini, z którymi współpracował i licznie cytował w swoich obrazach. "Gdybym mógł, dzięki uprzejmości Wszechmogącego, wybrać jakiś moment w historii i jakiś zawód, wybrałbym ten czas i ten zawód". W swojej sztuce z równą intensywnością wypowiadał się Guttuso na tematy społeczne, polityczne, jak religijne, opowiadał o palermitańskim bazarze, wybuchu Etny, klimacie rzymskiej Caffė Greco, czy pogrzebie Togliattiego. Wystawa gości również skandaliczne, potępione i zakazane przez Piusa XII Ukrzyżowanie.

Vermeer - złoty wiek sztuki holenderskiej

27/09/2012 - 20/01/2013

Pierwsza we Włoszech wystawa poświęcona holenderskiemu geniuszowi XVII wieku, mistrzowi światła, Johannesowi Vermeerowi van Delft prezentuje osiem jego dzieł. Wystawione w Scuderie del Quirinale obrazy pochodzą z muzeów w Amsterdamie, Hanowerze, Londynie, Waszyngtonie oraz Nowym Jorku. Towarzyszą im obrazy innych współczesnych Vermeerowi holenderskich malarzy, którzy, tak samo jak on, w swoich obserwacjach codziennego życia młodych kobiet, eksperymentowali efekty światła i przestrzeni. To zestawienie pozwala pojąć kontekst artystyczny, w jakim tworzył Vermeer, a fakt, iż wystawa ma miejsce w Rzymie, ukazuje, jak głęboko odmienne i odległe były w XVII wieku sztuka holenderska - kameralna, tworzona na zamówienia handlarzy,piekarzy, piwowarów i sztuka rzymska powstającą ku chwale Boga i Kościoła, na zlecenia wielkich mecenasów kościelnych.
Vermeer został „odkryty” zaledwie w XIX wieku i stał się ukochanym malarzem francuskich intelektualistów tego okresu, takich jak M. Proust. Jego fama od tej pory nie przestała wzrastać, pomimo że znanych jest tylko trzydzieści siedem jego prac.

Paul Klee i Włochy

27/09/2012 - 20/01/2013

Paul Klee (1879 – 1940) należy do najpopularniejszych i najbardziej lubianych we Włoszech współczesnych malarzy wywodzących się z kultury niemieckiej. Wystawa w Narodowej Galerii Sztuki Współczesnej (GNAM) gości czterdzieści jego obrazów oraz sześćdziesiąt prac innych artystów (Kandinsky, Moholy Nagy, Max Bill, Albers, Licini, Soldati, Perilli, Novelli ecc.). Jej celem jest ukazanie wpływu, jaki na twórczość szwajcarsko-niemieckiego malarza miało sześć jego podróży do Włoch. Dla Klee Italia reprezentowała, przede wszystkim, piękno śródziemnomorskiej natury i światła, ukochanych od czasu jego rewolucyjnej wizyty w Tunezji. Południe Włoch i Sycylia stanowiły dla niego wcielenie kultury klasycznej, greckiej, północ zaś jawiła się jako kolebka nowych awangardowych nurtów w sztuce - futuryzmu i ekspresjonizmu. Wystawa dokumentuje te trzy aspekty czterdziestoletniej działalności twórczej Paula Klee, ale uwydatnia również wpływ, jaki Klee wywarł na włoskich artystów i miłośników sztuki.

Digital Life 2012

15/11/2012 - 16/12/2012

Europa, Azja, Ameryka, Oceania i Africa spotykają się na scenach >27-ego Romaeuropa Festival w partyturze złożonej z tańca, teatru, muzyki, kina, spotkań ze sztuką wizualną i wyzwaniami technologicznymi. Słowem: 43 różnorodne spektakle. MACRO jest jedną ze scen Digital Life 2012 - festiwalu w Festiwalu - instalacji pod znakiem sztuki i technologii. Gości polskich artystów - Katarzynę Kozyrę - The Rite of Spring, Lecha Majewskiego - Bruegel Suite oraz światowej sławy artystę wideo Zbiga Rybczynskiego - The Fourth dimension / The Orchestra.