Kościół Matki Bożej Pokoju

Fasada - Pietro da Cortona

(Santa Maria della Pace)
  Arco della Pace
  Godziny otwarcia: 9.30 - 18:00

Fasada niewielkiego kościoła Santa Maria della Pace jest jednym z najwększych arcydzieł architektury baroku. Powstała w latach 1656-1667, a jej autorem był Pietro da Cortona. Pomysł architekta polegał na tym, że przełożył on na plan urbanistyczny język architektury teatralnej. Pomyślany był tak, żeby widziany z wąskiej, prowadzącej do niego ulicy, kościół wydawał się sceną teatralną, niewielki placyk - widownią, a budynki po obu stronach - teatralnymi lożami. Przeciwstawiając wklęsłym flankującym ścianom półokrągły, wypukły kolumnowy portyk z trawertynu, Pietro da Cortona uzyskał efekt silnego optycznego wysunięcia do przodu i w ten sposób logicznie połączył plac z wnętrzem kościoła.
Napis na gzymsie portyku głosi Niech góry przyniosą ludowi spokój, a wzgórza sprawiedliwość. Słowa psalmu (Ps 72:3) odsyłają do widocznych w górnej części fasady, heraldycznych gór papieża Aleksandra VII, który zlecił przebudowę kościoła. Potret Aleksandra VII Chigi znajduje się z prawej strony portyku. Portret z lewej przedstawia papieża Sykstusa IV, któremu kościół zawdzięcza swoje powstanie.

Jeszcze w średniowieczu w tym samym miejscu znajdował się kościółek patronacki rzymskich nosiwodów, chroniący w przedsionku cudowny obraz Matki Bożej. Legenda głosi, że w 1480 roku zawzięty hazardzista, przegrawszy majątek, w złości zranił oblicze Madonny i zaczęło ono krwawić. Nieawykłe wydarzenie przyciągnęło samego papieża, który przy tej okazji zaniósł do Maryi błaganie o pokój w bratobójczej wojnie między włoskimi państwami. Cztery lata później pokój został zawarty i nowy kościół Matki Bożej Królowej Pokoju stał się monumentem upamiętniającym oba wydarzenia. Autorem nowej świątyni był Baccio Pontelli.

Santa Maria della Pace ma niespotykane wnętrze. Krótka, szeroka nawa ujęta dwiema kaplicami po obu stronach prowadzi do ośmiokątnego transeptu zwieńczonego kopułą i małego prostokątnego prezbiterium goszczącego cudowny obraz Matki Bożej (XV wiek). Kopuła i sześć kaplic transeptu były udekorowane w XVII wieku przez takich artystów jak P. da Cortona, O. Gentileschi, S. Maderno, C. Maratta i zasługującą na szczegółną uwagę, pierwszą zawodową malarkę Lavinię Fontanę (święte w apsydzie transeptu).
Największy jednak klejnot znajduje się w nawie, tuż przy wejściu, po prawej stronie. Jest to kaplica Chigi. W ołtarzu widnieje płaskorzeźba przedstawiająca Zdjęcie z krzyża oraz rzeźby św. Katarzyny i św. Bernardyna (autorstwa C. Fancelli i E. Ferrata), świętych ze Sieny, miasta rodzinnego rodu Chigich, z którego wywodził się Aleksander VII. W lunecie nad ołtarzem

Kaplica Cesi, Sybille Rafaela

znajdują się słynne Sybille Rafaela - fresk przedstawiający anioły, które objawiają sybillom (Kumańska, Perska, Frygijska i Tyburtyńska) nadejście Chrystusa. Malowidło powstało w 1514 roku, w dwa lata po odsłonięciu sklepienia Kaplicy Sykstyńskiej Michała Anioła pod jego wyraźnym wpływem. Kobiece postaci na fresku tchną typowym dla Michała Anioła majestatem, posiadają jednak niepowtarzalny wdzięk właściwy jedynie postaciom Rafaela. Postaci czterech proroków powyżej zostały wykończone już po śmierci mistrza.

Kolekcję arcydzieł Santa Maria della Pace dopełnia przylegający do kościoła dziedziniec Bramantego.