Kościół św. Andrzeja na Kwirynale

Kościół św. Andrzeja na Kwirynale, kopuła

(Sant'Andrea al Quirinale
  Via del Quirinale 30
  Godziny otwarcia: 9 - 12; 15 - 18)

Kościół św. Andrzeja na Kwirynale jest jednym z najpiękniejszych klejnotów rzymskiego baroku. Jego twórca, wielki Gian Lorenzo Bernini uważał go za swoje najdoskonalsze dzieło. Pod koniec życia spędzał tam długie godziny, podziwiając piękno kolorowych marmurów i blask sztukaterii. Nie przyjął wynagrodzenia za swoją pracę.

Pod budowę kościoła przeznaczono skrawek ziemi należący do nowicjatu jezuitów, gdzie sto lat wcześniej zakończył swój krótki żywot św. Stanisław Kostka. Kształt działki skłonił Berniniego do nadania budynkowi zaskakującej formy elipsy z krótszą osią jako główną. Wnętrze uczynił Bernini sceną, na której rozgrywa się misterium męczeństwa i wniebowzięcia św. Andrzeja Apostoła. W głównym ołtarzu Borgognone przedstawił św. Andrzeja, jak rozpięty na krzyżu, zwraca spojrzenie ku światłu padającemu z niewidocznego dla nas źródła. Na tympanonie ponad ołtarzem apostoł rybak wznosi się do eliptycznej kopuły nieba, gdzie go oczekują inni rybacy z sieciami oraz anioły z girlandami i palmami męczeństwa w rękach. Ozdobioną kasetonami z rozetami kopułę przecinają złote promienie żeber oświetlonych mistycznym światłem z niewielkiej latarni. Kolorystyczne bogactwo marmurów, złoto i biel sztukaterii, a także mrok bocznych kaplic wzmacniają dramatyzm historii opowiedzianej przez Berniniego środkami architektury, rzeźby i malarstwa.

Wnętrze obiega sześć kaplic. Jedna z nich gości lazurytową urnę z doczesnymi szczątkami św. Stanisława Kostki. Przy tym grobie w czasie studiów w Rzymie codziennie modlił się Karol Wojtyła. Obraz ołtarzowy C. Maratty przedstawia objawienie Madonny św. Stanisławowi. W domu oo. jezuitów, do którego przylega kościół, znajduje się kaplica, gdzie w noc Wniebowzięcia NMP 1568 roku zmarł osiemnastoletni Stanisław. Umieszczono tam słynną rzeźbę P. Le Grosa przedstawiającą świętego z Rostkowa z różańcem w dłoni i wyrazem pogodnego szczęścia na obliczu. Norwid tak opisał tę rzeźbę:

W komnacie, gdzie Stanisław święty zasnął w Bogu
Na miejscu łoża jego stoi grób z marmuru;
Taki, że widz niechcący wstrzymuje się w progu,
Myśląc, że święty we śnie zwrócił twarz do muru.

Słowa Norwida zapisano na marmurowej tablicy w sąsiednim pokoju, gdzie akwarele malarza jezuity A. Pozzo, opwiadają sceny z życia patrona młodzieży.

Fasadę kościoła stanowi mały półokrągły portyk z korynckimi kolumnami oskrzydlony dwiema wklęsłymi ścianami, który pomimo niewielkich rozmiarów tchnie monumentalnością.